Zrób to! MSŻ

V. PROPOZYCJA DZIAŁANIA - MISJA KULTURA
ZRÓB ze swej codzienności MISTYCZNY STYL ŻYCIA. KLIKNIJ

Poniżej głębsza analiza chorób i gospodarczo-cywilizacyjna propozycja metod leczenia, stanowiąca swego rodzaju abstrakt książki Katologi(k)a. Lek na Zarazę

 

ZWYKŁE SPRAWY ZNAKIEM WIARY

Mam dla Ciebie propozycję. Chodzi o Twoich bliskich, pracę, dom, zdrowie i coś na ząb. Chodzi o coś, co może zrobić każdy, nie dysponując wielkimi środkami. Wystarczy chęć. Chodzi zaś przede wszystkim o ROZWIĄZANIE nurtujących wielu poczciwych ludzi dylematów:

Pożyteczna praca, czy mistycyzm?

Obowiązki, czy modlitwa?

Praktyczność, czy bujanie w obłokach?

Jak to pogodzić unikając z jednej strony materializmu, a z drugiej "dewocji"?

Jak?

Odpowiedź jest prosta. Obnaża ona fałsz powyższych dylematów, a przy okazji stanowi lekarstwo na chorobę współczesnego świata, której owe rozterki są przejawem.

No to jak?

Zrób ze swego życia jeden wielki ZNAK.

OSZCZĘDNIE. Za jednym zamachem.

Nie trzeba wiele. Nie trzeba tylu słów, bo można zapomnieć zrobić to, o czym się tak pięknie gada. Od tego mamy księży i teologów, by nas w zgłębianiu duchowych tajników wyręczyli i dali instrukcje. My je mamy wcielać w życie!

Nie trzeba tylu szumnych akcji, rąk uniesionych i wieczorków ociekających łzami. Nie martw się, że nie możesz w nich uczestniczyć, jak martwi się wielu dobrych ludzi; muszą wszak pracować, dzieci bawić po nocach i inne trudy unosić na swych barkach…

Nie martw się, bo takich akcji dziś za dużo. Ich nadmiar(bo one same bywają dobre!), ich oderwanie od rzeczywistości sprawia, że treść nimi przekazywana wydaje się ludziom nieprzekonująca!

Żeby się przed tym bronić wystarczy robić swoje, czyli ŻYĆ:) Coś jeść, gdzieś mieszkać, w coś się ubierać, pracować, z ludźmi przestawać, dzieci wychowywać… i z tego wszystkiego czynić ZNAKI tego, co dla nas najważniejsze! Patrzeć na świat jak na wielką księgę przypominającą o Bogu. Żeby bowiem coś nas, ludzi poruszało, musi się to wiązać z naszym życiem codziennym, musi być nam bliskie, musimy to znać.

Owo rozwiązanie to nic nowego. Znali je przedstawiciele "ludowych" kultur. Ludowych? Pomyślisz może zawiedziony, że teraz będzie o wzorkach i kolorkach na scenie i w skansenie. Nic z tych rzeczy. To kolejny przesąd współczesności rozrywający poszczególne dziedziny rzeczywistości. Odwrotem od niego jest niniejsza propozycja: wiązanie tego, co rozerwano. Ludowością nazywam właśnie ową oszczędną metodę życia. Oszczędną, czyli integralną, bo wyrażającą mistyczne opowieści za pomocą praktyki, za pomocą codziennej troski o chleb, odzienie i dach nad głową. Snuć opowieści, filozoficzne traktaty i mistyczne wizje można nie tylko piórem, ale i domowym wnętrzem, łopatą wbijaną w glebę i dłonią kreślącą Znak Krzyża nad chlebem, wschodzącym słońcem, miodem, polnym zielem, palmą, choinką i wiechą - Życia Drzewem +

Sam Jezus Chrystus tej „oszczędności” nas nauczył. Wykorzystał obrazy pracy zwykłych ludzi i jej efektów: zasiewu, ziarna, chleba, winnicy, połowu, ryb. Wpisał się w „pogańskie” symbole Wschodzącego Słońca, Krzyża- Drzewa Życia, ofiary... Wejdź śmiało na ową prostą, starą, choć zarośniętą ścieżkę. Zburz mur stereotypów, przesądów i uprzedzeń narzucanych nam przez anonimowych dyktatorów mód i stylów życia. Nie poddawaj się im dłużej, ale sam buduj swój świat na wzór Twojej wiary. Możesz!

Nowoczesne technologie można doskonale w tą metodę wpisać! Wcześniej jednak warto ją poznać taką jaką byłą w momencie, gdy została odrzucona. I taką na początek wcielić w życie. A później dopasowywać z wolna nowe do starego. Dlaczego? Dlaczego nie stare do nowego? Uzasadnię to w dalszej części niniejszego cyklu.

EKONOMIA POBOŻNOŚCI

Kiedy wyznajemy miłość, nie skupiamy się na sposobie w jaki dźwięk powstaje w naszych ustach, ale na treści i osobie do której mówimy. Słowo to bowiem rodzaj znaku. Każdy zaś znak na tym polega, że służy do myślenia o czymś innym niż on sam. Zdjęcie jest po to by uobecnić ukochaną osobę, a nie skrawek papieru i zlepek barw nań przyklejony.

Żeby więc wypełniać materialne obowiązki, a jednocześnie się na nich nie koncentrować, trzeba je czynić narzędziem wpatrywania się w Boga i miłowania Go, czyli Znakiem Wiary.

O tym właśnie mowa w poniższych cytatach:

„Nie troszczcie się więc zbytnio i nie mówcie: co będziemy jeść? co będziemy pić? czym będziemy się przyodziewać.(…)Przecież Ojciec wasz niebieski wie, że tego wszystkiego potrzebujecie. 33 Starajcie się naprzód o królestwo i o Jego sprawiedliwość, a to wszystko będzie wam dodane. 34  Mt, 6. 31, 33Zawsze się radujcie,  nieustannie się módlcie!  1 Tes 5, 17

Przeto czy jecie, czy pijecie, czy cokolwiek innego czynicie, wszystko na chwałę Bożą czyńcie. 1 Kor 10, 31

Jedna tylko myśl człowieka ma większą wartość niż świat cały, dlatego Bóg tylko jest jej godzien. (…)jest rzeczą konieczną wyrzec się wszelkiego pożądania lub upodobania, które by nie było całkowicie na chwałę Bożą, z miłości dla Tego, który w swym życiu nie szukał niczego prócz pełnienia woli Ojca, którą nazywał swym pokarmem (J 4, 34). św. Jan od Krzyża

********

KTO KOCHA DAJE W NADMIARZE

Oszczędna pobożność nie oznacza rezygnowania z nadmiaru cechującego miłość, czyli z czasów i miejsc specjalnie przeznaczonych dla Boga. Wręcz przeciwnie! Trzeba jednego i drugiego. Samo wyrażanie wiary w słowach i oderwanych od życia niszach, prowadzi do inflacji znaków(w tym słów), do wyjałowienia, do sztuczności naszej wiary. Sam natomiast praktycyzm to jak pracoholizm ojca rodziny. Pracuje dla bliskich, ale nie ma dla nich czasu. Zapomina z wolna dla kogo to wszystko robi. W końcu traci z nimi więź. Tak i my możemy zapomnieć Czyim to nasze życie jest znakiem i skierować się w stronę bożków. Pan Bóg nie potrzebuje monumentalnych katedr, uroczych kościółków i wielkich uroczystości. To Ty tego potrzebujesz, by się ćwiczyć w miłości.

********

NIE ŻAŁUJ PANU BOGU!

„Maria zaś wzięła funt szlachetnego, drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi stopy, a włosami swymi je otarła.(…)Na to rzekł Judasz Iskariota(…):Czemu to nie sprzedano tego olejku za trzysta denarów i nie rozdano ich ubogim?”(…) Na to rzekł Jezus: Zostaw ją! (…) Bo ubogich zawsze macie u siebie, Mnie zaś nie zawsze macie. J 12, 3-5, 7-9

Ubolewasz nad bogactwem Świątyń, bo „tyle biednych na świecie”, do kościoła ubierasz dresy, bo „najważniejsze to, co w sercu”, bo „nie liczy się forma ale treść”.

Szkoda jednak, że zapominasz o ubogich, gdy na wesela stroisz się w nowe kreacje, gdy mieszkanie sobie pięknie urządzasz i samochód nowy kupujesz…

Panu Bogu żałujesz, a sobie nie żałujesz?

Uwierz mi, są ubodzy, którzy przekroczywszy bramy pięknej świątyni zapominają o własnej biedzie. Ucz się od nich. Pożałuj sobie.

*******

To nie żaden formalizm!

Jesteś cielesna/y, Chrystus przyszedł i zmartwychwstał w Ciele, dał siebie w Rytuale Mszy Świętej, uzdrawiał za pomocą śliny. Potwierdził, że i Ty potrzebujesz zewnętrznych form, żeby podtrzymać własną wiarę, żeby nie zapomnieć o miłości Boga i bliźniego, żeby tą miłość wyrażać! Wyrażać zarówno poprzez dobroczynność jak i symboliczne gesty. Gdyby tak nie było to by nas stworzył duchami, a nie ludźmi z krwi i kości.

Nie przejmuj się jeśli Ci ktoś zarzuci formalizm obłudę i powierzchowność. To zarzut nieuprawniony, bo nie wiemy, co drugi ma w sercu. Lepiej zakładać, że ma tam dużo dobra, które promieniuje na zewnątrz, co wyraził trafnie Cyprian Kamil Norwid:

Kto kocha, widzieć chce choć cień obrazu,

Choć ślad do lubej wiodący mieszkania,

Choć rozłożone ręce drogowskazu,

Choć krzyż, litanii choć nawoływania,

Choćby kamienną wieżę, w błyskawice

Idącą – Boga by oglądać lice.

*

(…)

I wszelka inna Miłość bez wcielenia

Jest upiorowym myśleniem myślenia…

Tacy po prostu jesteśmy, że aby nie stracić wiary w Chrystusa, potrzebujemy się ćwiczyć poprzez przeróżne zachowania, takie jak wobec osoby żywej! Takich ćwiczeń, treningu wymagają i inne prawdy wiary. Trening nie jest sam dla siebie, ale pomaga realizować założony cel. W tym wypadku Miłość Boga i bliźniego, której uczył nas Chrystus.

*****

Wiara obłudnie ukryta

Żadne wierzenie nie utrzyma się samo w naszym umyśle przez dłuższy czas. Trzeba je karmić. C.S. Lewis

Nie oświadczałeś się stojąc tyłem do ukochanej, w brudnej, podartej koszulce. Nie pisałeś matury w butach roboczych. Na wesela, do teatru starasz się pewnie ubrać elegancko. W takich sytuacjach nie mówisz, że „nie liczy się forma ale treść”. Wtedy masz rację. Liczy się i to i to.

Bogu tym bardziej należy się jedno i drugie. Bo on jest Najważniejszą Osobą naszego życia! Jest Kimś rzeczywistym, rzeczywistym bardziej niż do-czesne, jałowiejące, starzejące się i przemijające rzeczy. Nie tłumaczmy się pokrętnie, że „nie liczy się to, co na zewnątrz” że „najważniejsze to, co w sercu”. Gdyby Bóg chciał to by nam tylko duszę dał. Ale obdarzył nas i ciałem. I Sam stał się Ciałem!

Jak mają ludzie wątpiący uwierzyć, że Pan Bóg jest jak Ojciec, który wyczekuje syna marnotrawnego? Jak mają to zrozumieć, skoro traktujemy Go jak postać z bajki, jak abstrakcyjną, niekonkretną i nieosobową teorię?

Nie pomożesz bliźniemu „tylko w sercu”. Musisz się uzewnętrznić, „wcielić” dobre zamiary.

Ukryj co innego: samego siebie. Jeśli możesz to pomóż drugiemu człowiekowi po cichutku. Żeby się nie okazało, że wtedy, gdy nikt nie trąbi o twojej dobroci, nie zauważysz biedaka na ulicy i chorej sąsiadki…

Nie obawiaj się wiary na pokaz, gdy czynisz znak Krzyża przed kościołem, a w domu masz ołtarzyk. W czasach gdy Pan Jezus gromił faryzeuszów pobożność była powszechnie pochwalana, dziś jest wręcz przeciwnie.

Dziś pochwalane przez świat jest epatowanie „wiarą skromną”, bez „niepotrzebnych” form zewnętrznych, ale za to pełną dobroczynności i otwarcia na postęp. Faryzeizmem jest dziś ostentacyjne piętnowanie zewnętrznych przejawów tego, co było faryzeizmem w czasach Jezusa. Słowo „treść” jest dzisiaj pustą formą.

Nie wstydź się więc Znaku Krzyża przed spożyciem kanapki pomiędzy zajęciami na uczelni, w szkole, czy w pracy. Nie wahaj się uklęknąć przed Panem Jezusem idą-cym z księdzem przez ulice zlaicyzowanego miasta.

Miej odwagę by narazić się na oskarżenia o formalizm i obłudę. Milcz gdy Ci zasugerują, że nie troszczysz się o bliźnich. Nie bądź tchórzem.

Tymi zaś czynami, które mogłyby podobać się światu się po prostu nie chwal! Uwierz mi. Niektórzy są oskarżani o brak miłości bliźniego tylko dlatego, że – w przeciwieństwie do dumnych oskarżycieli – ze swoimi aktami miłosierdzia się nie obnoszą! To z nich bierz przykład!

******

Mózg ludzki potrzebuje tego, żeby wiara się wyrażała za pomocą zewnętrznych znaków, rytuałów, wszystkiego, żeby docierała do różnych zmysłów. Jeśli będziemy tej wszędobylskości wiary unikać, mówiąc, że to magia, formalizm i „mieszanie się do polityki i innych sfer kultury”, w zamian ograniczając ją do słów, salek i wydzielonych życia chwil, to wiara ta zacznie nam się wydawać jakaś taka nieprzekonująca, wstydliwa, niepasująca do świata. Trudno nam będzie przeżegnać się przed kościołem, kapliczką, przy znajomych i nie będziemy wiedzieli dlaczego. A nawet jeśli sami nie będziemy mieli takich problemów, to będą miały je nasze dzieci. Przekonujące dla nich będzie to, co świat wyrazi w rozmaitych modach. Nie, nie tylko za pomocą słów, ale w piosenkach puszczanych w radio, w ubiorach dostępnych w sklepach, w rozrywkach, filmach, w gazetach, w sieci. To wszystko będzie mocne, przekonujące, bo się ciągle powtarza w wielu miejscach i porusza . Często nie wyraża się wprost, ale jest praktykowane. To stanie się nową wiarą. I nawet jeśli zachowamy Ewangeliczne słowa, to nadamy im znaczenie takie, jakie wynika z powyżej opisanej praktyki świata. Nawet, jeśli chodzić będziemy do Kościoła i przeżywać tam wspólnotowe uniesienia, to nadamy im formę, a więc i zapisaną w nich treść „światową”. Żeby tego uniknąć rób opowieść, dzieło sztuki z całego życia.

*****

Albo przemienisz świat na znak Twej wiary, albo świat ci wbije do głowy wiarę nową!

„Gdy duch nieczysty opuści człowieka, błąka się po miejscach bezwodnych, szukając spoczynku, ale nie znajduje. Wtedy mówi: “Wrócę do swego domu, skąd wyszedłem”; a przyszedłszy zastaje go niezajętym, wymiecionym i przyozdobionym. Wtedy idzie i bierze z sobą siedmiu innych duchów złośliwszych niż on sam; wchodzą i mieszkają tam. I staje się późniejszy stan owego człowieka gorszy, niż był poprzedni. Tak będzie i z tym przewrotnym plemieniem”. (MT 12, 43-45)

O tym samym mówił abp. Fulton John Sheen:

„Jeśli nie żyjesz tak, jak wierzysz, to zaczniesz wierzyć tak, jak żyjesz.”

I św. Jan Paweł II:

„Z jakim przestajesz, takim się stajesz.”

Jeśli nie zrobisz ze świata znaku twej wiary, to świat ci wbije do głowy wiarę nową. Nawet nie zauważysz kiedy. To nic, że zachowasz Ewangeliczne słowa, że będziesz znał na pamięć wersety z Pisma. Zaczniesz je źle rozumieć. Zaczniesz nazywać nimi to, co świat uznaje za dobro i miłość. Ale to nie będzie miało nic wspólnego z miłością Chrystusową!

******

RYTUAŁ NIE ZNOSI PRÓŻNI!

Sprawy wyjątkowe i ważne dla naszych społeczności przeżywamy za pomocą rytuałów. I to danych z góry przez przodków, a nie wymyślanych na prędce.

Rytualna potrzeba nie znosi próżni. Nawet jeśli zapomnimy o niej, ona nie zapomni o nas. Nie oddamy jej naszej wierze, to zabiorą się za nią wiary inne. Wiary niekoniecznie wyznawane słowami, ale praktykowane. Porytualną próżnię zapełni więc byle co i to byle co zrealizuje nasze potrzeby religijne. A jeśli nie byle co, to – co gorsza – orszak złych duchów, albo kult doczesności i samego siebie.

Miejsce świętego kąta- ołtarzyka domowego, przypominającego ołtarz w Kościele i Niebiosa wypełnią plakaty gwiazd filmu, sportu, muzyki, telewizor, komputer, jakieś feng szuje, geomancje i posągi buddy… Miejsce Rytuału Mszy Świętej koncerty, dyskoteki, mecze piłkarskie. Miejsce świąt katolickich jakieś dni dziecka, narodu, kobiet, kota, psa, dialogu międzyreligijnego i szydełkowania… A nasze prawdziwe święta, nasze miejsca święte, nasze zasady żywego wyrażania wiary w codzienności: w budowie domu i wystroju wnętrza, w pieczeniu chleba i ubiorze staną się pustymi formami, martwymi obiektami muzealnymi. I choć nauczymy się o nich doskonale gadać, pisać wzorzyste o nich opowieści, to przestaniemy je żywo, praktycznie rozumieć, przestaniemy nasycać nimi naszą codzienność.

Żeby do tego nie doszło nie pozwól by tzw. Duch Czasu miotał tobą jak źdźbłem trawy na wichrze. To Ty twórz Ducha Czasu Nauką Kościoła!

Ale jak? Zbuduj...

*****

…Mistyczny Styl Życia

W filmie "Wielka Cisza", jedne z nielicznych słów jakie padły brzmiały mniej więcej tak:

„W Życiu jest wiele Znaków. Niektóre z nich nie mają znaczenia.

Grunt nie leży w ich usuwaniu, ale w nadawaniu im właściwego znaczenia. Bo człowiek bez znaków czuje się zagubiony.”

Czyń Znaki Niebios ze wszystkiego, ale najpierw ze spraw najprostszych: Domu, chleba, ubioru, pracy, relacji z ludźmi, wychowywania dzieci, z ważnych wydarzeń w życiu (Wesele, Chrzciny, Komunie, pogrzeby, początek pracy, szkoły...).

Zauważyłeś pewnie, że panuje moda na wszelkiego rodzaju „ludowość”: „My Słowianie”, Rokiczanka, etnodizajn, Kokoeurospoko, disco-polo biały śpiew, pieczenie chleba, ucieczki na wieś, do drewnianych domków, grupy rekonstrukcyjne, rodzimowiercy, New Age, itd. To wyrazy tęsknoty za czymś pięknym i potrzebnym człowiekowi. Tęsknoty za jakąś „dawnością” i za umistycznieniem codzienności. Nie jest więc tak, że to, co za chwilę zaproponuję musi być nieatrakcyjne dla współczesnych.

Kultura ludowa jednak nie na tym polega.

Nie chodzi w niej o wzorki i kolorki, drewniane domki i pieczenie chleba.

Nie chodzi w niej o festiwale folklorystyczne i skanseny.

Bo jak coś jest na scenie i w skansenie, to już jest martwe!

A jak coś jest martwe to już nie jest kulturą.

Bo kultura, to styl życia.

Życia, a nie śmierci. Kultura i religijność ludowa to uczynienie ze zwykłych spraw czegoś niezwykłego,

Znaku Wiary,

Księgi pisanej jak mawiał papież Franciszek

„czasem także słowami”, a częściej zwykłymi codziennymi czynnościami.

*******

Ratzingerowa pobożność ludowa

Na stronie Radia Watykańskiego znalazłem taką wypowiedź ks. Georga Ratzingera, brata papieża Benedykta XVI :

"Wielu bowiem ludzi ma dziś alergię na pobożność ludową. Liczni kapłani – pisze ks. Georg Ratzinger – chcą być nowocześni, iść z duchem czasu. Wierzą, że pobożność ludowa już się przeżyła i dlatego stopniowo eliminują ją z życia Kościoła. Tym samym jednak zapomina się, że Kościół to rzeczywistość, która wypełnia całe nasze życie.” Zdaniem brata Benedykta XVI najpiękniejszym aspektem katolicyzmu jest umiejętność oddziaływania na zmysły. „Nasza wiara nie ogranicza się do modlitwy, do życia duchowego czy racjonalności. Nasza wiara przemawia do całego człowieka. Cały człowiek jest powołany do świętości”. Ks. Georg Ratzinger podkreśla, że dziś należy się przeciwstawić usuwaniu pobożności ludowej z życia Kościoła. Trzeba mieć przy tym na uwadze dobro przyszłych pokoleń, aby również i one mogły „dotknąć wiary”. Czy do dzisiejszej młodzieży może jeszcze przemówić coś takiego, jak procesje Bożego Ciała, pielgrzymki do sanktuariów maryjnych czy kult relikwii? – pyta ks. Ratzinger i odpowiada: Tak, mogą. Ta książka jest na to najlepszym dowodem. Elisabeth von Thurn und Taxis jest młodą, nowoczesną kobietą. Wychowywała się najpierw w Ratyzbonie, do szkoły chodziła w Londynie, studiowała w Paryżu, mieszkała w Nowym Jorku. Jej domem jest świat – pisze brat Benedykta XVI, zachęcając do lektury apologii pobożności ludowej autorstwa 28-letniej niemieckiej arystokratki."

Ludowa religijność to podejmowana wciąż na nowo próba fraktalowego odbicia Niebios, Wieczności, świętego Początku na każdym skrawku codzienności i upływającego czasu. Próba ta odbywa się za pośrednictwem Mszy Świętej, która wg katolików jest Doskonałym Rytuałem, jedynym wypełniającym pragnienie którego wyrazem były rytuały wszystkich innych religii. Ten Rytuał przez duże R, nie znosi jednak potrzeby rytuałów innych. Owe rytuały niedoskonałe, zakotwiczone w codzienności to grunt, pozwalający zrozumieć istotę Mszy Świętej, która jest istotą Chrześcijaństwa. Dlatego też odrzucenie ludowej pobożności wiąże się tak ściśle z upadkiem wiary w Starym Świecie. Jak pisał papież Benedykt XVI:

"W obszarze religii kultura ujawnia się przede wszystkim we wzroście prawdziwej pobożności ludowej. To, iż w Ameryce Łacińskiej, niezależnie od wielu niedostatków misji chrześcijańskich i niezależnie od tego wszystkiego, co jeszcze jest do zrobienia, wiara chrześcijańska zapuściła w duszach głębokie korzenie, wyraża się w pobożności ludowej, w której tajemnica Chrystusa stała się czymś bliskim ludziom — Chrystus stał się rzeczywiście jednym z nich. Wspomnijmy tutaj pobożność pasyjną, w której te cierpiące narody, wspominając okrutne bóstwa swej przeszłości, dostrzegły w Bogu cierpiącym wraz z nimi odpowiedź na ich najgłębsze oczekiwania. Wspomnijmy tu pobożność maryjną, w której człowiek doświadcza dogłębnie całej tajemnicy Wcielenia, delikatności Boga i włączenia człowieka w samą istotę Boga, w istotę Jego działania.

Pobożność ludowa to żyzna ziemia, bez której liturgia nie może wzrastać. Niestety, była ona często lekceważona, a nawet deprecjonowana przez część Ruchu Liturgicznego, a także w trakcie reformy posoborowej. Miast tego należy ją miłować, oczyszczać tam, gdzie trzeba, i kierować nią, zawsze jednak przyjmować z wielkim szacunkiem jako wyraz przywiązania do wiary, przywiązania obecnego w sercu narodów, nawet wówczas, gdy pobożność ta wydaje się obca lub niezrozumiała. Jest ona niewątpliwym, wewnętrznym zakorzenieniem wiary; tam, gdzie usycha, tam z łatwością dochodzi do głosu racjonalizm i sekciarstwo. Wypróbowane elementy pobożności ludowej mogą wywierać wpływ na formowanie liturgii i to bez gorliwego jej „robienia”, lecz w procesie cierpliwego, powolnego wzrostu"[1]

Tak się składa, że i na czynienie znaków z codziennych spraw jest moda. Znaków wszystkiego... oprócz Wiary Katolickiej!

Różni ludzie, bywa że i katolicy- poszukują obcych w przestrzeni, lub obcych w czasie rytuałów i zwyczajów i bronią ich przed krytyką, podczas gdy katolickie obrzędy i obyczaje nazywają zabobonem i magicznie pojmowaną wiarą. Zdumiewająca niekonsekwencja.

Muszę tu jednak przestrzec Cię przed jednym:

Przed wywróceniem wszystkiego do góry nogami.

Wielu ludzi bowiem stara się łączyć wiarę z codziennością. Bardzo często polega to jednak na chaotycznym wymieszaniu: na wieszaniu świętego obrazka obok plakatu i umieszczania krzyżyka na stole pełnym codziennych śmieci. Znaki są w tym przypadku traktowane jak same w sobie, a nie w odniesieniu do reszty otoczenia. Są jak odrębne literki i słówka, które nie tworzą sensownych zdań. Tymczasem znaki ze zwykłych spraw powinny mieć porządek, który podkreśli właściwą relację między tym co święte, a tym co ziemskie. To co święte jest lepsze, wyższe niż to, co codzienne. Trzeba to podkreślać przez znalezienie dla krzyżyka, ołtarzyka wyjątkowego miejsca, wyrażającego szacunek i wyższość, poprzez np. usytuowanie wyżej, w pewnym wyodrębnionym miejscu. To pomaga nam w zrozumieniu, że to nie Bóg ma się dostosować do nas, ale my do niego. Dzisiaj ma miejsce tendencja, by to rozumieć na odwrót. Oprócz tego warto, by całe układy- np. domu, były znakiem, a nie tylko składały się z małych znaczków odseparowanych od siebie.

Przedstawię tutaj pewien szkielet, który odziewany był w poszczególnych społecznościach w przeróżne szaty. Sam je wybierz, bo „co kraj, to obyczaj”. Poszukaj ich w swoich rodzinnych tradycjach, w zwyczajach powszechnych kiedyś w Twojej okolicy.

*******

DOM

Przypuszczam, że potrzeba domu jest powszechna. Domu z prawdziwego zdarzenia, a nie maszyny do mieszkania i hotelu, do jakich przyzwyczaił nas materializm nowożytnych ideologii. Dziś szukamy takiego domu, ale nie za bardzo wiemy, co jest jego istotą. W jednej z piosenek Wolna Grupa Bukowina śpiewa tak:

„A jeśli dom będę miał, to będzie bukowy koniecznie,

pachnący i słoneczny(...)

Szukam, szukania mi trzeba(...)”

Marzymy o drewnianej chatce, piecu, zapachu drzewa i chleba... To jednak, co uznajemy za ich zaspokojenie tylko pozornie nim jest. Sprowadzamy „magię” domu do rzeczy estetycznych, samych w sobie- do drewnianego materiału, miłego zapachu, koloru, zdrowotnych walorów i tym podobnych spraw... W rzeczywistości chodzi jednak o coś więcej, o to, co przekracza estetykę, o spójną układankę znaków zrobionych z tych – czasem ładnych – ale zawsze przyziemnych spraw, które łączą nas z jakimś lepszym światem, z Niebem. Dom ma być bowiem swego rodzaju świątynią, przedsionkiem doskonałości, miejscem gdzie najlepiej- jak w raju.

Mówi się czasem o domowym ognisku. Przypuszczam, że i ów oswojony ogień, życiodajny ogień jest tym, czego ludzie poszukują myśląc o domu. Ognisko jest jego zaczynem, łączy otaczających go ludzi, a to ci ludzie tworzą właściwy dom. Wiedzą o tym najlepiej Ci, których przyjaźnie wypalały się w ogniskach wakacyjnych obozów. Ogień przetwarza to, co niejadalne w jadalne. Naturę w kulturę. Bezkształtne ciasto w kształtny chleb. Obcych w swoich. Łączy z Niebiosami, wyobraża, Boski Ogień, który stwarzał, wypalał świat z chaotycznej masy w kształtny, uporządkowany, czyli porządny i ładny bochen. Dlatego ludzie chcą mieć w domu choćby kominek. Mają, ale dalej czegoś im brakuje. Jeśli możesz, to miej w domu ów żywy ogień. Umieść go jednak w pewnej relacji do całej reszty domu, jak wyraz w zdaniu. Nadaj mu znaczenie. Niezbywalnym komponentem tego znaczenia jest osoba, która jest odpowiedzialna za owo ognisko- kobieta, matka. Tylko ona- Pani Domu mogła w wielu domach piec chleb. Koło pieca zazwyczaj bezpiecznie kręcić się ludziom, którym bliżej do Nieba, czyli dzieciom i starcom.

******

Zrób sobie w domu ołtarzyk.

Możesz go skierować tak, jak dawniej ołtarz stał w Świątyni ku wschodzącemu słoń-cu. Może to być stół przysunięty do ściany, albo komódka. Na nim Krzyż, świece, chleb, książeczka, Pismo Święte. Możesz go postawić np. w rogu, po przekątnej do pieca(co też ma swoje znaczenie) a nad nim powiesić obrazy. W ten i wiele podobnych sposobów dawny lud zakorzeniał Środek Świata- Mszę Świętą-Niebiosa w swojej codzienności, wspomagał swoją pamięć, by nie zapomnieć o Chrystusie i ku niemu kierować wszystkie swe poczynania. Do tego dochodzi symbolika okien, progów, sosrębu, samego procesu budowania, wiechy, itd…

Okna symbolizują przejścia do innego świata, ich ilość można tłumaczyć, ja-ko np. ilość osób Trójcy Świętej.

To dlatego na nich kładzie się listy w stosunkowo nowym obrzędzie pisania do św. Mikołaja. To dlatego tam stawia się gromnicę podczas burz...

******

„Bez Boga ani do proga.”

Próg domu, czy izby oznacza granicę. To co za progiem jest oswojone, a jednocześnie uświęcone. Progi są wysokie a nadproża niskie nie tylko dlatego, żeby jak najmniej ciepła uciekało. Jest powód o wiele bardziej doniosły: skoro Bóg tak ułożył świat, że praktyczne jest to, a nie co innego, to ma również jakiś wyższy sens: przechodząc przez drzwi musimy się pochylić, oddając pokłon Bogu i Jego Matce, których obraz/figura znajdują się zazwyczaj naprzeciwko, w miejscu koncentrującym uwagę domowników i gości.

Wszelkie granice są istotne, bo ustanawiają właściwe miejsca, czyli porządek. Nad granicami winni czuwać opiekunowie od Boga dani. To dlatego co roku wieszamy tam krzyżyki, piszemy tajemne litery na drzwiach podczas kolędy.

******

Belka Krzyża…

Belka przebiegająca wzdłuż całego domostwa, ma wyrysowaną na środku izby rozetę, krzyże, datę wybudowania domu, a często pobożne westchnienia. Można w niej, jak i w jarzmie do noszenia wody widzieć belkę poziomą krzyża oznaczającą upadłą rzeczywistość, którą Chrystus wydźwignął po belce pionowej- palu świata ku niebu... W niektórych domach tam wysuwają stół spod ściany w czasie wigilii(stół, który cały rok stał pod ścianą, jak ołtarz w Kościele)- wtedy przyjmuje funkcję analogiczną balaskom w kościele.

Wiecha, wieńcząca proces stawiania kondygnacji, to gałązka/bukiet, przypominający choinkę, nawiązujący również do Drzewa Życia, pala świata, Krzyża...

*****

Przypomnij sobie stary dom twojej babci albo skansen. Tak może być i w nowoczesnym domu! Może być on pomimo nowoczesności sprzętu i materiałów uświęcony pełną symboli organizacją. Czemu nie? Możesz mieć ołtarzyk, piec, itd... To ty twórz nowoczesność, a nie poddawaj się jakimś odgórnym wzorcom. Ty bądź gospodarzem, ty bądź panią domu i oddaj Twój dom gospodarzowi Niebios i Panience Najświętszej!

Jeśli jesteś architektem, to uwzględniaj w swych projektach tego typu symbolikę, odbijającą symbolikę dawnych Kościołów związaną choćby ze wschodem słońca. Pamiętaj o tym gdy będziesz projektował domy jednorodzinne, ale i gdy Ci przyjdzie projektować kościoły. Nie zapomnij o słowach kardynała Ratzingera z książki „Duch Liturgii”:

„(…)wszędzie tam, gdzie to tylko jest możliwe, należy podejmować apostolską tradycję kierowania się na Wschód zarówno w budowie kościołów, jak i w realizowaniu liturgii. (…) Tam, gdzie wspólne zwrócenie się na Wschód nie jest możliwe, tam jako Wschód duchowy służyć może krzyż. Powinien on stać na środku ołtarza oraz być punktem skupiającym wzrok kapłana i modlącego się zgromadzenia.(…) Do prawdziwie absurdalnych zjawisk ostatnich dziesięcioleci zaliczam fakt, że krzyż jest odstawiany na bok, aby nie zasłaniał kapłana. Czy krzyż przeszkadza Eucharystii? Czy kapłan jest ważniejszy od Chrystusa? Ten błąd należy naprawić możliwie jak najszybciej.

Nie zapomnij proszę o nich jeśli jesteś kapłanem i przychodzi Ci sprawować Najświętszą Ofiarę. W końcu ich autor potwierdził je praktyką, już jako papież Benedykt XVI.

******

Msza Święta

Proponowany w naszej serii katolicki styl życia wiąże się ściśle z właściwą aktywnością świeckich w Mszy Świętej, a raczej w odniesieniu do Niej. Aktywność owa stanowi wg mnie brakujące ogniwo Nowej Ewangelizacji. Benedykt XVI proponuje odrodzenie Kościoła i wiary właśnie przez Liturgię. Trzeba jednak ruchu w obie strony. Trzeba również by gleba zwyczajnego życia została przygotowana do właściwego przyjęcia liturgicznego ziarna. To, co tu proponuję, to właśnie owa gleba.

Feng shui, posążki buddy, plakaty „idoli”, to wyrazy słusznego pragnienia by umistycznić przestrzeń życia, by mieć blisko siebie środek świata łączący z Niebiosami. Szkoda tylko, że wcześniej jako puste formy i zabobony odrzuciliśmy nasze, katolickie na to sposoby. Nie musimy ani siebie, ani buddy, ani pustki, ani jakiejś tam gwiazdy czynić środkiem, bo wiemy, że ten Środek jest na Ołtarzu, zawisł na Krzyżu, Zmartwychwstał i nas zbawił! Krzyż ów oznacza, że niemożliwe dla człowieka wydźwignięcie się do upragnionej doskonałości, mogło być dokonane tylko przez Doskonałego. I belka Krzyża pozioma, jak pisał niegdyś Norwid jest obrazem ludzkiej wyalienowanej natury, wyrzuconej ze swojego rajskiego domu na bruk, wydźwigniętej, przywróconej do niebieskiej izby przez Boga. Boga, który pierwej musiał się zniżyć do ludzkiego poziomu. Belka ta wydźwignięta została ku górze przez belkę pionową, stanowiącą rzeczywisty pal świata, a jednocześnie drzewo życia w pępku ziemi. Ich wyobrażenie istniało w większości kultur tradycyjnych, również tych nie znających chrześcijaństwa. Na Tym Drzewie dokonało się Doskonałe wypełnienie wyrażone w słowach “Consummatum Est”[1].

Tak liczne krzyżyki: na czole, przy pracach w polu, przy podróży i przy wielu innych okazjach przecięciem swych ramion zakorzeniają środek świata w całym naszych życiu! Środek, czyli sposób.

Pan Jezus zjednoczył w sobie i urzeczywistnił pragnienia wyrażane w mitycznych obrazach wielu kultur pogańskich całego świata. Były to choćby obrazy: Krzyża-zasady wszechświata, pala świata, pępka ziemi, Drzewa Kosmicznego, Drzewa Życia, Słońca wschodzącego w który czasem Krzyż wpisywano, Chleba, Stołu- Ołtarza, Ofiary, pobratymstwa przez spożycie ciała i połączenie Krwi. Można i te obrazy rozumieć jako glebę przygotowaną do właściwego przyjęcia Chrystusowego Ziarna. Słowo „gleba” można zastąpić słowem „ziemia”- bo te obrazy łączą Niebo z ziemią z całym kosmosem i przyrodą. Naszym zadaniem jest właśnie „czynić sobie ziemię poddaną”. Jeśli o tej glebie zapomnimy (uciekając w jakieś symulakra, akcje oderwane od rzeczywistości), jeśli uznamy ją za zbędną, to może się okazać, że Ziarno Ewangelii rzucone w nasze serca nie wzrośnie, nie będzie przez nas zrozumiane i zamieniane w czyn! Kultura ludowa wiele tych obrazów przechowała. Również z tego powodu nie można o niej zapomnieć!

Od ziemi, przyrody i kosmosu nasza cywilizacja się oderwała, czego ludzka psychika nie może znieść. Nie może znieść tylu zmian i różnorodności. W efekcie w niektórych krajach coraz popularniejsze stają się terapie... w skansenach. A skanseny, to tylko mały, niewystarczający skrawek normalnego życia. Dobrym powietrzem trzeba jednak żyć stale, a nie inhalować dopiero wtedy, gdy już dusimy się złym.

*****

CHLEB

Niech chleb powszedni, będzie nie tylko chlebem codzienności ale niech wyobraża chleb „po wsze dni”, chleb wieczny i niebieski, którym stał się Chrystus. Pieczmy go w domach.

Chleb możemy rozumieć jako znak dzieła Stworzenia, uczynienia z chaosu (nieporządku) Kosmos(Ład), z bezkształtnej masy coś posiadającego trwały kształt. Ów kształt uzyskiwany w trakcie pieczenia był związany z ogniem, oznaczającym moc przeobrażającą - Boską. Dlatego też piec i ogień jako “podtrzymujący” odnowę świata musiał się w wielu domach i szałasach nieustannie palić. Chleb ów wyobrażał również na zasadzie podobnej analogii ciało i stwarzanie człowieka, które odbywa się w łonie niewiasty i Jest bezpośrednim Działaniem Boga- Aktem Stwórczym. Dlatego też w wielu kulturach tradycyjnych to niewiasta i do tego nieraz matka miała przywilej pieczenia chleba. Pieczenia, które miało się odbyć w tajemnicy przez innymi. (W niektórych domach nikt nie mógł przebywać w piekarni/kuchni/izbie podczas rytuału pieczenia chleba). Była to Tajemnica, która jest człowiekowi potrzebna, by uświadomić sobie, że ma do czynienia z czymś/Kimś niepojętym, Świętym. Tą Tajemnicę we Mszy Świętej wyrażał liturgiczny język, niewidoczna dla wiernych część czynności kapłańskich, wymawianie wielu modlitw po cichu, balaski, ikonostas. Jej zagubienie w praktyce liturgicznej po tzw. reformie posoborowej sprawiło, że wielu ludzi zaczęło szukać jej we wschodnich obrządkach. Tajemnica ta wyobraża Niepojętość Pana Boga- fakt istnienia niezmierzonej przepaści między Nim, a nami. Przepaści spotęgowanej grzechem. Chrystus zaś pokonał tą przepaść! wypełnił pragnienia wyrażane w chlebowym rytuale. Pierwej bowiem jako Logos stał się ciałem, a później dał siebie ludziom do zjedzenia! Jako Bóg stał się bezpośrednio obecny w Postaci Chleba. Zjednoczył się z wiernymi doskonałym pobratymstwem, odnawiającym, przywracającym do stanu pierwotnej Łaski.

*******

UBIÓR

Strój może wyrażać tajemnicę świątyni Ducha Świętego- i że inaczej tą świątynią jest kobieta, a inaczej mężczyzna (katoliccy projektanci mody powinni zadziałać)..

W wielu kulturach(również przez całe wieki w kulturach katolickich) kobieta, która wyszła za mąż, musiała poza domem nosić nakrycie głowy, np. chustkę. Wiadomo było z daleka, że już jest zajęta...

Skromna sukienka i niedostępność ma głębokie znaczenie, wyraża bowiem wyjątkową godność kobiety. To taki przypominacz o tej godności. A człowiek łatwiej zapamiętuje jeśli ma takie materialne, zewnętrzne przypominacze. Nie oznaczają one wcale formalizmu, czyli lekceważenia treści, ale wręcz przeciwnie, pomagają podtrzymywać właściwe znaczenie. Niestety dziś niesłusznie wylewa się dziecko z kąpielą i odrzuca jako wyraz pogardy dla ciała skromne stroje, zachowania, obyczaje które propagowali święci. Tymczasem były one wyrazem wyjątkowej godności- tego, że ciało jest Świątynią Ducha Świętego, a ciało kobiety niejako do potęgi, bo to w ciele niewiasty, a nie mężczyzny powstaje istota na Boski Obraz. Gdzie takie rewelacje dzieją się we wszechświecie? Nigdzie indziej. Stąd kobiecie i jej ciału należy się wyjątkowy szacunek!

Ze świętością wiąże się tajemnica. Tajemnica pokazuje, że mamy do czynienia z czymś niewysłowionym. Broni również przez rutyną, spowszednieniem.

Niestety ktoś “wylał dziecko z kąpielą” i uznał, że przejawem pogardy dla kobiety są wymogi dotyczące ubioru w tradycyjnych społecznościach. Tymczasem było wręcz przeciwnie: wymogi te były podtrzymywane przede wszystkim przez kobiety, bo wyrażały ich godność. Spójrz na przykłady bł. Karoliny Kózkówny która nie pozwoliła sobie nawet chustki wyrwać, czy św. Perpetui i Felicyty, które w obliczu śmierci wstydziły się obnażenia i próbowały je ukryć. Dziś nam brakuje takiej wrażliwości, bo ktoś palnął bzdurę, że była ona wynikiem pogardy dla ciała.

Nawet gdyby w jakimś przypadku tak było, to nie można z tego względu całego zwyczaju odrzucać. Bo to byłoby krzywdzące dla tych, którzy go przeżywają głęboko i właściwie!

Masz opory, przed ubraniem takich wdzianek jak na powyższym zdjęciu? Bo to “nie pasuje do współczesności”, bo to “magicznie pojmowana wiara”? Pozwól, że zapytam: do czyjej współczesności? Czy to, że jakiś tam właściciel firmy, stacji radiowej, wytwórni muzycznej wypromował taki a nie inny utwór, sposób bycia, ubiór oznacza, że wszyscy jak papugi muszą mu się podporządkować? Nie! Twórzmy Ducha czasu Naszą Wiarą a nie podporządkowujmy tej wiary "niewiadomojakim" duchom czasu.

Aktualne mody to nie jakieś konieczności wyznaczone przez Boga, ale coś za czym stoją ludzie. A ludziom zdarza się robić źle. Nie są więc one całkowicie obojętne moralnie. To, co wczoraj było nieznane, lub nielubiane, dziś może stać się wyznacznikiem “współczesności”. W rzeczywistości nie ma jednego “człowieka współczesnego”. Weźmy więc w swoje ręce promowanie tego, co dla nas najważniejsze. Nie poddawajmy się odgórnym, często nienazywanym trendom, tylko je twórzmy! :)

*****

PRACA I CZAS

Naznacz pracę oraz rytm dnia religijnymi symbolami, Znakiem Krzyża, pozdrowieniem Chrystusowym, itd. nie tylko prywatnie, ale, jeśli to możliwe, razem z innymi katolikami. To jest dziś trudne, ale przecież możliwe jest organizowanie miejsc pracy w zwartym światopoglądowo środowisku. Można takie zasady zastosować w małych rodzinnych firmach, gospodarstwach, również tych tworzonych przez bliskich znajomych. Warto starać się o tworzenie swego rodzaju osiedli katolickich. Baez takiego pozornego zamknięcia nie będzie z czym otwierać się na świat, bo wiatr mód wszystko wywieje i wdmucha w nasze życie to, co jest może lekkie, wygodne, ale niemiłe Chrystusowi.. Trzeba próbować. Bez kropel i morza nie będzie.

DLACZEGO TRADYCJA?

Dlaczego jednak proponuję "zacofanie się" do naszych kultur ludowych? Nie wszystko bowiem da się wymędrkować główką jednego człowieka, ni wysiłkami jednego pokolenia. Pewne rzeczy są zachowywane przez wiele wieków z powodów, które niekoniecznie muszą być zrozumiałe "na szybko", które mają rację bytu nawet wtedy, gdy jeszcze nie umiemy ich uzasadnić. To jest jedna z podstawowych funkcji Tradycji: przekazuje podtrzymuje i broni to, co przekracza rozumienie jednego człowieka i epoki, okazuje się zaś mądre w dłuższej perspektywie. Pewne rzeczy były wszak prawdziwe zanim udało się je naukowo udowodnić, albo słownie uzasadnić.

Ludowy szacunek do Tradycji jest też sposobem na realizację czwartego przykazania. Przykazanie to wyraża prawdę o potrzebie szacunku do tego, co dane z góry, co wypracowane przez ojców i zachowane w tradycji. Jest to znak szacunku do Boga. Wobec ułomności ludzkich, również naukowych rekonstrukcji, najpewniejszy dostęp do „Początków” daje właśnie Tradycja. Tak jak wierzymy bliskim wierzymy naszym przodkom. To wyraz wspólnoty przekraczającej doczesność, to o otwarcie na Wieczność-Początek. Na Początku było Słowo, to słowo stworzyło wszystko dobre. Dopiero chęć poprawiania go, innowacji, ulepszania wszystko zepsuła.

Powtórzmy: to, co Pan Bóg stworzył na Początku było dobre, a jak diabeł i człowiek zaczęli zmieniać to wszystko popsuli. Dzisiaj też chcą zmieniać. Nie słuchajmy ich! Posłuchajmy „Dziada” z „Konopielki” Edwarda Redlińskiego, który tak tą prawdę wyraził:

„Od porządku, ludkowie, jest Pambóg, on pilnuje, żeby wszystko szło, było jak było. A diabeł chce zmieniać, powiada: ulepszać. Słyszycie? Ulepszać! Już jemu mało, że krowa cieli sie, dzie tam: on chce, żeby sie źrebiła! O, do czego idzie! Krowy bedo sie źrebili, kobyły cielili, owieczki prosili. Chłop z chłopem spać bedzie, baba z babo, wilki latać, bociany pływać, słońce wzejdzie na zachodzie, zajdzie na wschodzie! (...)

Wy wiecie ludkowie, co sie teraz na świecie wyprawia? Mężowie żony rzucajo, matki dzieci! Z ludziow mydło sie robi! Żyto kosami żno: bywajo całe wioski, że sierpa nie uraczysz! (...)

A w miastach, co w miastach się wyprawia! W dzień śpio, w nocy pracujo, w piątki nie poszczo, niedzielow nie świętujo! Sodomagomora!”

Tradycja to próba powrotu do tego początku. Skoro bowiem nasi przodkowie wierzyli w to samo co my, to tak jak my przejęli najważniejsze zasady życia od swoich przodków. Przodkowie przodków tak samo. I tak aż do Początku!

Tradycja to również wynik tego, że nasze projekcje myślowe są zawieszone jakby poza czasem (są inaczej mówiąc strukturalne, synchroniczne, czego obrazem jest choćby rysowanie czasu na osi)… Nastawienie na nowość i zmianę jest niezgodne nie tylko z katolicyzmem, nie tylko z religijnością, ale z ludzka psychiką.

Dlaczego Tradycja? c.d.: Msza Święta

Z podobnych powodów warto się „zacofać” do tego, nad czym Duch Święty przecież czuwał całe wieki, co odsunięto na plan dalszy w wyniku reformy Mszy Świętej . Mówię tu o znakach takich, które rzucają się w oczy z perspektywy wiernego, a nie teologów i kapłanów: o Krzyżu na środku, zwróceniu się kapłana w tą samą stronę co ludzie, balaskach, klęczeniu, tajemniczym liturgicznym języku, kadzidle. Zostało to odsunięte na plan dalszy w wyniku przyjęcia dwóch wątłych a jednocześnie sprzecznych ze sobą postaw: dostosowania się do nowych czasów i "powrotu do początków".

Oparte one były na chwilowych intelektualnych modach(takich jak: ewolucjonizm, funkcjonalizm, historycyzm, archeologizm), którym umknąć mogło to, co było "strukturą długiego trwania" co służyło właściwemu nastrojeniu człowieczego serca ku Bogu... Tych, którzy szczerze modlili się za pomocą tych form osądzono niesłusznie, że ich nie rozumieją, że to ślepe posłuszeństwo, że nie są współcześni. Osądzono ich ponadto, że to... oni sądzą, gdy tymczasem oni tylko bronią tego, co zostało odrzucone w wyniku powyższych krzywdzących opinii.

W y c h o w a n i e

to cel powyższego działania. Bo nam trudno będzie się pozbyć starych nawyków, sprzecznych z chrześcijaństwem. Nawet jeśli uda się zrobić to, o czym tu pisałem, to po pierwszej fascynacji zacznie nam się to wydawać takie... nieprzekonujące. Dlaczego? Bo już nas ukształtowały inne warunki, złe warunki. Mamy je wbite do głowy. I właśnie o to chodzi, by nasze dzieci wchłonęły dobre uporządkowanie świata, by zło jawiło im się jako nieoczywiste, przerażające i sztuczne(nawet jeśli pociągającym pozostanie), tak jak nam się dziś może dobro takim wydawać. Chodzi o to, by dzieci uczyć odnoszenia wszystkiego do Boga, by było to dla nich coś oczywistego i właściwego.

Tradycja, czyli posłuszeństwo temu, co dane z góry przez przodków uczy dzieci tego, że to one mają się dostosować do starszych i do Pana Boga, a nie na odwrót. To, że nie rozumieją one(i dorośli też) Mszy Świętej nie znaczy, że trzeba Mszę Świętą do nich dostosować, zmieniać, organizować specjalne Msze dla dzieci, itd... To wszystko zepsuje! Niezrozumiałość formy ma ich, ma mnie i Ciebie nauczyć pokory, nieustannego podejmowania wysiłku, zapierania się samego siebie, by zbliżać się do zawartego w Rytuale Wzoru, by się doskonalić, jak doskonały jest Ojciec nasz Niebieski. To, że dzieci seplenią nie znaczy, że dorośli mają z seplenienia czynić językową normę. Jeśli nie rozumiesz, nie umiesz to się pomęcz, by zrozumieć. By się nauczyć. Jeśli kochasz to się wysilisz. Albo w wysileniu kochać się nauczysz! I o to chodzi. Chrystus się zniżył, ale nie po to, by nisko pozostać, ale by nas upadłych, wydźwignąć po Palu Świata ku Niebiosom!

******

Nie wylać dziecka z kąpielą!

Nie myśl sobie, że powyższa propozycja będzie rozwiązaniem wszystkich problemów. Nigdy Ci się nie uda tego zrobić do końca. Doskonale to będzie jéno w Niebiesiech. Na ziemi zawszę będzie coś nie tak.

Nie mówię, żebyś odrzucił współczesne wysiłki Kościoła. Chodzi o to, byś je uzupełnił. Uzupełnił o to, co może przez przypadek, a może przez krzywdzącą nieufność zostało zaniedbane i zarasta chwastami.

Musimy się pilnować, by nie wylać dziecka z kąpielą. By nie zrobić tego, co zrobili krytycy ludowych zabobonów i formalizmu- oni uznali za szkodliwe wszelkie skupianie się na formie. Uznali, że pewne formy stały po pewnym czasie niezrozumiałe same przez się, a ci co są do nich przywiązani są formalistami...To był błąd. Przegięli w drugą stronę. A tu trzeba pilnować jednego i drugiego jednocześnie. I formy i treści.

Jedno jest pewne- cały czas trzeba się doskonalić, wsłuchując się w słowa Chrystusa, który powiedział:

"Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski." (Mt 5,48)

******

Zrób to!

Skieruj wszystko w stronę

Chrystusa

To on jest prawdziwym Świętowitem

Swarożycem

P'erónem

który zmiażdżył swego uzurpatora - Ojca Kłamstwa

Strzelił w ziemi pępek

umartwił się jak ziarno

by na powrót ożyć

a wszystkich nas ożywić i wyżywić

wyżywić i ożywić

Przyszedł w ciele i krwi

w materii

w Ciele, które jest naszym Wiecznym Chlebem

i

w Krwi,

która jest wiecznym napojem

Przymierza Doskonałego

- pobratymstwa, w które Bóg pozwolił człowiekowi wstąpić,

zstępując pierwej w historię

w łono Niewiasty

w Piec Betlejemskiej Groty

w „Dom Chleba”- Tabernakulum

w Hostię Wschodzącą Słońcem ponad blade zboże...

i błogosławi nam przez każde przeżegnane dłonią matki ciasto,

przez żar co kształt nadaje bezkształtnemu

z chaosu czyni kosmos, z ciasta bochen

z grzesznika w miłosierdzia ogniu wypieka świętego

i błogosławi nam w okruchu chleba

wznoszonym z ziemi przez uszanowanie

dla darów nieba...

i Krystus jak ten okruch

aż do ziemi spłynął

by wydać plon obfity,

by ją

na Drzewie Życia Krzyżowym,

na Palu świata w Paświska Wyrajów Niebieskich wydźwignąć,

wyznaczając Środek,

w którym ramiona czterech stron świata się Krzyżują.

Środek, czyli sposób

*****

Zawód?

Niektórych z Was zawiodła pewnie druga część mojej propozycji. Pomyśleliście może, że to już zamierzchła przeszłość, która nie wróci, że świat poszedł na przód, itd.... Dlatego muszę podkreślić po raz wtóry: Nie chodzi mi o takie a nie inne wzorki i kolorki, z tego a nie innego czasu. W końcu kultura ludowa się zmieniała, a to co dziś znamy, to tylko ten jej wycinek, który został akurat udokumentowany przez etnografów. Ciekawe co by było, gdyby kultura ta nie została zburzona przez ideologie zaszczepione w gospodarkę, gdyby przyswoiła radia, telewizory, samochody i komputery... Możemy gdybać, ale nie o to chodzi. Chodzi zaś o to, by tak zrobić! Ale jak? W tym celu warto się na chwilę „zacofać”, nawiązać do tego, co jeszcze gdzieś tam stoi w postaci starych chałup, kapliczek i wspomnień dziadków.

I spróbować zwrócić uwagę NIE na wzorki i kolorki(choć i te są cenne), nie na „literki” i „słówka” ale na to, jakie uporządkowania tworzą, na jakie „zdania” się składają, i jaka głęboka treść się z nich wykluwa!

Nie chodzi mi też o to, by gloryfikować wszelką ludowość. Trzeba pilnować, by podtrzymywać odpowiednią, katolicką wersje ludowości, a nie żadną inną! To, co tu sobie nazwałem kulturą ludową, może mieć wersje wyrażające rozmaite religie i światopoglądy, również sprzeczne z naszą wiarą. Te różne wersje się zazwyczaj przenikają. W praktyce bowiem nie ma ideału. Ten będzie w Niebie. Stąd nawet w krajach katolickich zawsze pozostawały jakieś elementy z wierzeń starszych, albo przychodziły wierzenia nowe, nie zawsze zdrowe... Chodzi o to, by kształtować kulturę ludową w wydaniu katolickim.

Nie chodzi więc o to by nic nie zmieniać, ale by zmieniać powoli, dopasowując nowe do starego tak, żeby dom nie runął, żeby znaczenie tej opowieści, która w nim zapisana nie uległo zmianie. Mimo pewnych zmian formy jej wyrazu.

Błąd „reformy” liturgicznej nie polega na tym, że coś zmieniono, ale na tym, że zburzono katedrę budowaną przez cale pokolenia pod nadzorem Architekta- Ducha Świętego, a z jej gruzów próbowano sklecić coś nowego- czy to dostosowanego do nowych czasów, czy to rzekomo pierwotnego. Nie chodzi o to, by nie było zmian we Mszy Świętej, ale by nie burzyły one „szyku ” tego, co zastane, by były powolne i dopasowywały się do tego, co przekazane od „przodków w wierze”...

Wróćmy jednak do życia codziennego, do gleby dla ziarna Mszy Świętej, za której kultywowanie to my, zwykli ludzie jesteśmy odpowiedzialni: Wychodząc od tego co stare można później wpisać w to nowe rzeczy. Podam przykłady: systemy operacyjne ze stałym logiem- Krzyżykiem w centralno-górnym miejscu, tablety i monitory z nadrukowanym znaczkiem, łóżeczka dziecięce z krzyżykiem, albo świętym obrazkiem u góry, z przypomnieniami na Anioł Pański, Godzinę Miłosierdzia, a wszystko wbudowane w przemyślany, znaczący sposób uporządkowania przestrzeni i czasu: w „Izbę na Planie Krzyża”, w plan dnia, i swego rodzaju kalendarz obrzędowy. Nie będę Was ograniczał przykładami, wymyślcie swoje:)

*****

Znanym Ci pewnie przykładem powyższych propozycji jest chociażby różaniec w samochodzie. Myślę że jego umiejscowienie- przednie lusterko nie jest przypadkowe(znaczenie środka i góry).

Ważne są też takie gesty, jak skłon głowy towarzyszący wymawianiu Najświętszego Imienia “Jezus” w pozdrowieniach, które jeszcze w wielu domach się zachowały, ściąganie czapki czy żegnanie się przed kapliczką, używanie święconych ziół i palm do okadzania chorych zwierząt i ludzi. nadzieje pokładajmy tu w Bożej Łasce kryjącej się za poświęceniem, bardziej niż w leczniczej mocy ziół…

*****

Tak naprawdę nie musimy wymyślać, jak dopasować nowe do starego. Samo się dopasuje! Wystarczy, że się nieco „zacofamy” i wyleczymy ze strachu przed zewnętrzną formą. Jeśli zauważymy złe rytuały, to zastąpmy je dobrymi, zamiast odrzucać rytuały w ogóle. I wierzmy! Jak załapiemy o co chodzi, jak nasze dzieci załapią, to nowinki same się do tradycji dopasują. Dajmy pierwszeństwo „dawnemu”, symbolizującemu Początek to wszystko się ułoży:)

*****

Opowiem Wam o tym na przykładzie Wielkanocnej Palmy, która jak i inne rzeczy święcone nie jest po to, by ją rzucić w kąt i o niej zapomnieć ale by pozostawić ślad zawartego w niej święcenia w całym życiu, tworzącym jak książka spójną układankę:

Co zrobić z Palmą święconą?

A co byś Ty zrobił?

Gdzie byś postawił?

Jakbyś przeżywał zaplecione w nią poświęcenie?

Wierzysz, że Chrystus ma Moc?

On przez kapłana, przez Wodę święconą tą moc w

palmę wtrącił

wierzysz w to?

Kobieta co płaszcza tykała

wierzyła

I Chrystus wierzył materię marną Sobą czyniąc

wiem

Ciało i Krew

to o Niebiosa większa sprawa

Jeśli więc wierzysz

to weź kotka z bazi święconych i zjedz gdy Ci źle będzie

zapal gałązki i okadź chore plecy

komputer samochód ipoda, wetknij za łóżeczko dziecięce, a nawet zrób łóżeczko ze Znakiem Krzyża wyrzeźbionym u góry…

krzyżyk na czole

postaw palmę w ołtarzyku zrobionym od wschodu

na przeciw pieca

w którym chleb się wypala

jak Bóg wypalał ciasto świata

z rozlanego w twarde

z bezkształtnego w kształtne

z chaosu w kosmos

Krzyż - zasada świata

niech się nad nim zakreśli

drzewo życia, pal świata

Palma Świata

po której ludzkość jak belka pozioma się wspina

ku Niebu

nie bój się

nie bój

nie bierz sobie do serca przestróg, że to puste formy

że to zabobony magia

nie

jak ktoś wierzy, to samo mu się z wiary tak robi

no chyba że uprzednio się tego wystrzega

wierząc ślepym przewodnikom

napisali na drogowskazach, że to drogi do piekła

a on, dobry się ich wystrzegać zaczął

a to drogi do nieba były

jak mu powiedzieć

Boże, jak mu powiedzieć?

Toż on nie uwierzy, bo im wcześniej uwierzył.

Oni też uwierzyli innym…

Boże pomóż mu zrozumieć jak i mnie dałeś

przez dobrych ludzi zrozumieć

i spraw bym mu nie przeszkodził…

jak byłem mały to nie miałem wątpliwości

gdy mi tata mówił

że jak grzmi i pieron strzela

to Pan Bóg się gniewa

nie miałbym wątpliwości

że wschodzącym słońcem patrzy Chrystus

nie miałem, nie mam

że Chleb to Ciało, że Wino to Krew

Dzieci fatimskie nie miały

że Matka Boska na wschód odchodzi

że Słońce to lampka Jezusa

księżyc Maryi

a gwiazdy aniołów

aniołów, czy zbawionych?

nie pamiętam

Karolina nie miała, gdy chustki sobie nawet wyrwać

dać nie chciała

I Perpetua i Felicyta

I Norwid że kruszyna chleba

Chrystus ślinił Ci oczy i leczył

Tak na prawdę święcisz nie palmę

ale przez palmę

życie

*****

Samowystarczalność i lokalność

Dzisiaj mamy problem z umistycznieniem życia, bośmy go nigdy nie widzieli.

Wielu z nas stało się specjalistami, wybitnymi znawcami każdego ziarenka, ale odebrano nam glebę codzienności, na którą moglibyśmy to ziarno rzucać. W efekcie porwał je światowy wiatr. Wypłowiało odarte ze znaczenia. Tyle nam zostało.

Nie szyjemy sobie sami ubrań, nie robimy sami jedzenia, nie mamy oddolnych sposobów organizacji przestrzeni domowej. Nie możemy więc za pomocą tego wyrażać naszej wiary.

Dostajemy to wszystko z góry, od obcych nam kreatorów mody/projektantów. A ci nie zawsze myślą po katolicku i przez to narzucają nam niekatolickie formy, które nastrajają nas ku odbiorowi niekatolickich treści.

******

Złudne alternatywy

Nie mogąc zwykłych spraw czynić znakiem, zaczęliśmy coraz bardziej aktywizować się religijnie w jakichś salkach, niszach, Kościołach. Zmuszeni kształtem kultury nam narzuconej, zaczęliśmy bezwolnie odrywać ziarno wiary od ziemi, od rzeczywistości, przenosząc je do salek, emocjonalnych akcji i spotkań, i w coraz większą mnogość słów.

Tego typu aktywność wielu ludzi odstrasza od Kościoła, czego wyraz dał ks. Jan Kaczkowski w takich słowach:

„Pochodzę z laickiej rodziny. Zawsze denerwowały mnie wszelkie formy propozycji duszpasterskich dla młodzieży(jak byłem w liceum), typu: wspólnotka, prymitywny " Love bombing". Wiecie co mnie najbardziej denerwowało na tych spotkaniach dla młodzieży?(...)Były zawsze takie sztampowe świadectwa: "Byłem zwykłym, prawdziwym, takim typowym katolikiem. Spotkałem wspólnotę x, y i moje życie się kompletnie zmieniło”. A ja się wściekłem i powiedziałem, że ja postaram się zbawić przez bycie zwykłym, spokojnym, parafialnym katolikiem.”

Kiedy wysłuchałem tych słów, miałem ochotę powiedzieć: "no z ust mi to wyjął". Ty też?

To, prawda, tego typu akcje mogą ludzi z zewnątrz zniechęcać. Ale nie miej o to pretensji do tych, którzy w nich uczestniczą. Wręcz przeciwnie: bierz z nich przykład! Oni szczerze pragną Naśladować Chrystusa i robią to, co mogą. Gospodarują szczerze tymi małymi skrawkami, które im zostawiono, które im również księża pokazali jako właściwe pole dla znaków wiary. W duchu posłuszeństwa godnego pochwały podzielili podejrzenia wobec rytuałów i form i próbowali stronić od nich, żeby uniknąć „magicznie pojmowanej wiary, religijności naturalnej i formalizmu”. Zaangażowania jednak trzeba się od nich uczyć. A jeśli zauważymy jakieś u nich błędy(np. Przegadanie, niewłaściwą liturgiczną kreatywność, itd.), to nie zaczynajmy od krytyki. Może się bowiem okazać, że my tyle oddania i zapału co oni nie mamy, że nie dajemy im żadnej alternatywy.

Podsuńmy im raczej pomysł, by swoimi wysiłkami objęli to, co wg nas byłoby tych błędów rozwiązaniem.

******

Realne alternatywy

Popatrz, jak nasz światopogląd jest związany z gospodarką i polityką. Warto wobec tego na wszelkie możliwe sposoby przywracać samowystarczalność: szyć sobie ubrania, piec chleb, budować domy, zaprząc katolickich architektów do projektowania sakralnie nacechowanych przestrzeni życia, organizować sobie w miarę możliwości(tak, wiem, to śpiew przyszłości, ale trzeba próbować) osiedla i miejsca pracy wraz z ludźmi o podobnych poglądach, tworzyć alternatywne: muzykę, filmy(przesycone katolicką symboliką), sztukę. Próbować przekonać do takiej działalności katolickie, istniejące już telewizje, radia, wydawnictwa. Niech spróbują oprzeć rozwiązania graficzne na ornamencie, symetrii i cykliczności, niech treść słowną wspierają obrazem dźwiękiem i zapachem, smakiem wznoszącym ku Bogu. Warto propagować takie symbole w restauracjach, sklepikach, gospodarstwach agroturystycznych połączonych z uprawą zdrowej żywności, i np. „terapią skansenową”, itp. Docierać z treścią Ewangelii do różnych zmysłów, przez wszystkie środki, przez rozmaite rytuały i zwyczaje a nie tylko za pomocą słów.

To nie żadne czary. To modlitwa czynem, modlitwa przeżyciem, modlitwa wyobrażeniem, a – jak mawiał papież Franciszek za swym świętym imiennikiem z Asyżu- czasem także słowami. O niej poniższa piosenka:

Tyś we wschodzie słońca krwistym

I w strumieniu bladym, bystrym

W chlebie przeżegnanym

W cieście świata wypalanym

W Miłosierdziu Twym ognistym

W Piecu, w któryś Swoje Ciało

Rzucił z nami się bratając,

W cztery świata strony

Rozciągniony, wywyższony

Pierś Twą włócznią rozerwano

I wytrysnęły soki Miłosiernie Boże

Spłynęły z Drzewa Życia na wargi dusz spękane

By w górę po nim pięły się za głosem, który woła że

Błogosławieni Miłosierni

Nie daj, bym Cię zamknął w klatce

Słów, uniesień, akcji, pieśni.

Znak Twój w życie wkreślę,

W dom, strój, pracę, w czas i przestrzeń

W bliźnim, Jezu, Cię zobaczę!

Tam wytrysnęły soki Miłosiernie Boże…

Przestrzeń(dom), czas, przyroda, relacje z ludźmi, pożywienie, praca, odzienie...

...to wszystko mamy. To podstawowe ludzkie potrzeby i źródłą odniesień! Jeśli z nich nie zrobimy znaku

NASZEJ WIARY, to zrobią to bez naszej wiedzy i zgody WIARY INNE (wiary niekoniecznie nazywane, ale przemycane za materialnymi wytworami kultury). Skorzystajmy z tradycji ludowej, z tego co kształtowane i weryfikowane przez wiele pokoleń i dlatego dopasowane do ludzkiej mentalności. Uczyńmy z naszego życia cudowną opowieść posiadającą nie tylko zbiór „słów”, ale i „gramatykę”, czyli porządek dzięki któremu poszczególne „słowa” zyskują razem dodatkowy sens!

Połączmy na nowo religijną symbolikę z praktyką. Bez tego Ewangelia nie będzie odbierana przez ludzkie mózgi jako przekonująca. A przecież to Pan Bóg tak te mózgi stworzył!Oddziałujmy więc na nie naturalnie, docierając do wszystkich zmysłów. Wyróżnię kilka podstawowych obszarów realizacji powyższego zadania:

RELACJE Z BOGIEM. Relacja to podstawa myślenia i wszechświata. To rozdział jednoczesny z więzią budujący Porządek. Doskonałą relacją jest Miłość, Boska Miłość, Boska Myśl, która stworzyła wszystko. Tak właśnie- jako dzielenie i wiązanie- zostało opisane stwarzanie świata w Księdze Rodzaju. Podstawową relacją jest różnica między Stwórcą a stworzeniem. To ona niejako odbija się w każdym skrawku świata, które to możemy poznawać dlatego, że mamy Boskie Tchnienie- myślenie i wolną wolę. Dlatego też każdy skrawek świata jest Znakiem Boga. To, co tu proponuję, to czynienie z wszystkiego takich znaków. Ten sam Bóg stał się ciałem, leczył śliną, Dał Siebie za pokarm i napój w chlebie i winie, Zmartwychwstał z Ciałem i nam to samo obiecał. Dlatego trzeba naszą wiarę wyrażać materialne za pomocą tego, czym żyjemy, a nie tylko „duchowo” i słowami.

RELACJE Z LUDŹMI- Hierarchie są odbiciem relacji pierwotnej- między Stwórcą a stworzeniem. Stąd tak ważne jest IV przykazanie, które występuje jako pierwsze z przykazań dot. ludzi. To IV przykazanie uzasadnia szacunek dla tradycji. Z niego zaś wynika pierwszeństwo dawane temu, co dawne, które to i niniejszej propozycji przyświeca.

PRZESTRZEŃ/DOM - Znaczące zorganizowanie przestrzeni domowej, np.: Ołtarzyk w świętym(najlepiej skierowanym ku wschodowi) kącie ważnej izby, po przekątnej w stosunku do pieca. Tworzą one oś sakralną która przecina się na KRZYŻ z osią powszednią, tworzoną np. przez stół i mebel wypoczynkowy po przekątnej do niego.

POŻYWIENIE/CHLEB - wypiekany w piecu, przez kobietę, w tajemnicy, wyobrażający stwarzanie świata z bezkształtnego chaosu- ciasta w kształtny kosmos-bochen. Owa transformacja dokonuje się w ogniu symbolizującym Moc Boską. Dlatego też ogień ów warto umieścić się na osi sakralnej tworzonejprzez piec i ołtarzyk a otwartej na wschodzące słońce, które w jakiś sposób oznacza i Chleb i Hostię w monstrancji- Chrystusa. Piec chlebowy (może być połączony z kuchennym, kominkiem) wyobraża też grotę betlejemską, w końcu słowo ‘Betlejem’ oznacza ‘dom chleba’.

CZAS- kalendarz obrzędowy wpisany w cykle przyrody splecione z kalendarzem świąt.

PRACA – pańszczyzna adamowa, którą musimy odpracować. Ją też uczyńmy znakiem wiary.

UBIÓR - wyrażający fakt iż godność świątyni Ducha Świętego wiąże się z misterium – tajemnicą inaczej w przypadku mężczyzn, a inaczej w przypadku kobiet, bowiem tylko w łonie kobiety powstaje istota na Boski Obraz.

W końcu każdy z nas gdzieś mieszka- niech dom nie zatrzymuje na samym sobie, ale niech będzie obrazem - Ikoną tego Wiecznego, Niebieskiego Mieszkania. Każdy coś je. Niech chleb będzie obrazem tego Niebieskiego Pokarmu, Każdy gdzieś pracuje(a przynajmniej dobrze by było;) Niech praca zostanie uświęcona jako odbicie Boskiego Stwarzania, prawie każdy się ubiera- niech i w tym elemencie kultury wyraża się to, iż Ciało jest Świątynią Ducha Świętego i że inaczej tą świątynią jest kobieta, a inaczej mężczyzna..

To wszystko tak czy inaczej będziemy mieli i z tego trzeba czynić znaki, a nie tworzyć sztuczne okazje znaczące. Żeby nie nastąpiła inflacja, znieprawienie, czyli osłabienie mocy znaków.

To wszystko na szczęście jest znane i opracowane nie przy biurku, ale przez doświadczenie wielu pokoleń, zakotwiczone w potrzebach ludzkich przekraczających chwilowe mody. Mamy to w kulturze ludowej, w której religijna symbolika czyniona była z domowej przestrzeni, chleba, ubioru, pracy, całego kosmosu. Stanowiła ona nie tylko zbiór odseparowanych znaków- „słów”, ale i spójną opowieść, „gramatykę” odsyłającą do Niebios, nie wymyśloną przez współczesnych, ale otrzymaną od przodków, a więc łączącą nas z nimi we wspólnotę i mogącą stanowić podstawę wzajemnego zrozumienia z doczesnymi! Jej katolicką wersję warto odbudować. Przy czym nie chodzi tu o powrót do jakichś dawnych technologii, wzorków, czy kolorków, ale o pewną zasadę- czynienia z codzienności, z całej przyrody i kosmosu znaków naszej wiary.

Spełnienie mitycznych pragnień

Bóg zawarł rytuał pobratymstwa za pomocą znaków obecnych w wielu kulturach świata- dał swoje Ciało (już nie kawałek ale całe Ciało) za pokarm i swoją Krew za napój. Złożył doskonałą ofiarę za nasze grzechy! Wyrazem jej pragnienia były rozmaite, krwawe ofiary znane z wszystkich kontynentów. Chrystus jako Bóg złożył ofiarę ostateczną. Znaki te mają więc swe „Doskonałe wypełnienie”(jak pisał C.K. Norwid) w Chrystusie, W Jego Męce Krzyżowej i Zmartwychwstaniu, w których wytoczył syzyfowy kamień na szczyt… Golgoty, w których złożył ostateczną Ofiarę, bo żadna ofiara z człowieka nie była wystarczająca! W nich otworzył zdroje Swego Miłosierdzia i choć Twoim grzechem, to jednak przebacza Ci wszystko i bierze z miłością w swe objęcia, gdy tylko pokornie żałujesz! Miej odwagę by się na przekór światu upokorzyć przed Bogiem Miłosiernym!

Wspomniany wyżej poeta, postulował budowanie kultury narodowej z kultury ludowej. W „Fortepianie Szopena” pisał on: „Hostię, przez blade widzę zboże,| Emmanuel już mieszka na Taborze”. Fragment ów wyraża istotę ludowości i w pewnym sensie Katolicyzmu. Jest nią umistycznienie prostych spraw- bladego zboża, bladego jak strumień rzeki i... woda z boku Chrystusowego.... W końcu Chrystus stał się codzienny, stał się człowiekiem i chlebem.

Rozdział praktyki i symboliki…

…to cecha niektórych tylko kultur i czasów.

Tak się składa, że w jednej z nich żyjemy, dlatego owe rozdziały wydają nam się czymś samo przez się zrozumiałym i naturalnym. Naturalne jednak nie są. Owo mniemanie jest godne uwagi, gdyż okazuje się u podstaw sprzeczne z tym, co przedstawiciele naszej kultury uważają za swoje osiągnięcie: z nauką. Okazuje się też sprzeczne z religią jako taką. I religia i nauka opierają się bowiem na rozumie, który zakłada, że rzeczywistość to system, że jej poszczególne segmenty nie są autonomiczne, ale wzajemnie na siebie wpływają, tworząc pewne większe całości.

Dla przedstawicieli większości kultur i czasów, którzy – co naturalne – byli ludźmi religijnymi, cała rzeczywistość, codzienna praktyka to Znak, to system znaków, Księga, opowieść pisana i czytania wszystkimi zmysłami, nie tylko słowem. Do tego właśnie powróćmy, jeśli chcemy rzeczywiście (konsekwentnie) wyznawać jakąkolwiek religię, a tym bardziej Religię Doskonałą, którą Chrystus zostawił w Swoim Kościele!

Nie dajmy się sprowadzić na manowce nowożytnym przesądom:

1)Sekularyzmu (autonomizmu),

2)Przejęzykowienia,

3)Antyrytualizmu (antyformalizmu),

4)Porzucenia nastawienia na Wieczność, Dawność, Początek, na rzecz deterministycznej wiary w postęp

(modernizmu-progresywizmu)

W ich imię uznaje się za wielkie zło to, co w istocie stanowi konstytutywne cechy religii:

Ad 1) Totalność i nadrzędność, czyli „mieszanie się” religii do wszystkiego(polityki, sztuki, itd.)

Ad 2), 3) przejawianie się w zakorzenionych w rzeczywistości, rytualnych, wielozmysłowych, a nie tylko słownych formach.

Ad 4) Szacunek do Tradycji, odwoływanie się do Początku, jako stanu wzorcowego.

Przywróćmy to wszystko! Kształtujmy nowoczesność na wzór naszej Wiary! Zróbmy zwykłe sprawy opowieścią!

Umistycznianie codzienności chroni przed pokusą angażowania się w rozmaite akcje i nisze religijne (pod wpływem sekularyzacji) nieustannego mówienia o Bogu (p.w. przejęzykowienia), organizowania oderwanych od rzeczywistości akcji i zaniedbywania przez to codziennych, danych przez Boga obowiązków... Wiara ma moc oddziaływania gdy wyraża się za pomocą tego, czym ludzie żyją na co dzień, a słowa poruszają, jawią się ludziom jako żywe(a nie sztuczne i naciągane) gdy mają oparcie w znakach pozawerbalnych. To umistycznienie zwyczajności pomaga – jak mawiał papież Benedykt XVI – stąpać mocno po ziemi z głową wpatrzoną w Niebiosa. Pomaga również zrealizować zadanie dane przez Papieża Franciszka nawiązującego do świętego z Asyżu:

Przychodzi mi teraz na myśl pewna rada, jaką św. Franciszek z Asyżu dawał swoim braciom: „Idźcie i głoście Ewangelię, czasami także słowami”.

Nie rozdzielajmy praktyki od symboliki. Nie rozrzucajmy religijnych znaków(obrazów, krzyży, choinek, pieców, Pisma Świętego) byle jak. Wtedy bowiem przypominają one książkę z której wycięto nożyczkami każde słowo z osobna i porozrzucano chaotycznie na stole. Czy dziecko, kto opowieści w niej zawartej już wcześniej nie poznało, będzie w stanie coś z tego zrozumieć, a tym bardziej się tym zafascynować? Czy same piękne słowa wystarczą? Nie wystarczą. Potrzebują jeszcze konkretnej rzeczywistości, którą oznaczają i znaków oddziałujących na wszystkie zmysły. Jeśli tak nie przekażemy Nauki Chrystusa nowym pokoleniom, to skierują się ku temu, co rzeczywiście przenika całą ich codzienność- ku rozmaitym modom, i alternatywnym wobec Chrześcijaństwa wizjom świata. Nie pozwólmy na to! Zróbmy zwykłe sprawy znakiem wiary.

Hostio Wschodząca

Ofiaro z przebitym sercem

krwią tryskająca

na blade zboże

z którego ciasto świata ugniatasz

i w żar swej miłości rzucasz

z chleba się w ziarno przemieniasz

i z niebios jak pieron upadasz

w sam świata pępek

w Dom Chleba- Betlejem

w Grotę którą jak piec rozpalasz swym żarem

kadzidło, mirra ku niebu się wznoszą

sam siebie wypiekasz

zamierasz

Przygniecion jarzmem

Strzelasz z powrotem ku Niebom

po palu świata dźwigając

to jarzmo-

belkę poziomą naszych upadków

Pal(ma) świata staje się Krzyżem

zakwita Drzewem Życia

Zrośnięty z Tobą w jedno

a serce Twe włócznią przebite

tryska żywicą krwi i wody

Przywracając Święty Gaj do życia

Ofiara doskonale wypełniona

Conummatum Est

Dokonało się

--

O Wieczny Bochnie Słońca

Coś sam sobie jest piecem

Zaglądaj w nasze domy

przez komin

Przynoś nam Twoje Betlejem

wypiekaj przeżegnane przez mamę ciasto

które czeka aż mu żar nada trwałość

tak jak wypiekałeś świat

z bezkształtnego w kształtne

Chcieliśmy zmienić

kształt już wypieczonego

zmienić, ulepszyć

Chleb się pokruszył, rozpadł, zepsuł...

pojawił się czas, bezpowrotne przemijanie

Cośmy najlepszego narobili

Dobrze żeś przyszedł

Trzeba było stać się ziarnem i obumrzeć

rzucić w ogień,

przebić serce

wyrwane z piersi na obiatę

myśmy próbowali

a okruchy

nie stawały się na powrót bochnem

nie mieliśmy mocy

wyjść poza czas

Dobrze, żeś przyszedł

Boże Wschodzący,

dobrze, żeś przyszedł+

Nowa Ewangelizacja przez kulturę- sposób życia

"Gest cielesny jest jako taki nośnikiem duchowego sensu —

adoracji, bez której sam gest byłby bezsensowny.

Akt duchowy musi się ze swej istoty

i ze względu na cielesnoduchową jedność człowieka

wyrazić koniecznie w geście ciała."

kard. Ratzinger. "Duch Liturgii"

W filmie "Wielka Cisza", jedne z nielicznych słów jakie padły brzmiały mniej więcej tak:

" W życiu jest wiele Znaków. Niektóre z nich nie mają znaczenia. Grunt nie leży w ich usuwaniu, ale w nadawaniu im właściwego znaczenia. Bo człowiek bez znaków czuję się zagubiony".

Proponuję więc potraktować „ludowe” obrzędy, uporządkowania przestrzeni, czasu, relacji społecznych i międzycielesnych jako z n a k i Bożego, Miłosnego Porządku. I wprowadzać w nowoczesne życie i budować za ich pomocą tą nowowczesność! Dmuchać, a nie poddawać się podmuchom bylejakich „duchów czasu”.  Bo jak nie, to stanie się z naszą kulturą tak, jak z człowiekiem, o którym Nasz Pan, Jezus Chrystus opowiadał w Ewangelii:

Życie wewnętrzne nie znosi próżni!- ks. Roman Kneblewski

Gdy duch nieczysty opuści człowieka, błąka się po miejscach bezwodnych, szukając spoczynku, ale nie znajduje. Wtedy mówi: "Wrócę do swego domu, skąd wyszedłem"; a przyszedłszy zastaje go niezajętym, wymiecionym i przyozdobionym.  Wtedy idzie i bierze z sobą siedmiu innych duchów złośliwszych niż on sam; wchodzą i mieszkają tam. I staje się późniejszy stan owego człowiekagorszy, niż był poprzedni. Tak będzie i z tym przewrotnym plemieniem". (MT 12, 43-45)

Ktoś kiedyś wymyślił, że ludowe rytuały, ścisłe zasady kultury ludowej, to puste formy, albo magia. I katolicy się tym przejęli, i zaczęli odrzucać wszelkie rytuały razem z rzeczywistemi zabobonami. No ale rytualna potrzeba człowieka nie znosi próżni. Tą próżnię zaczęło więc wypełniać byle co i to byle co zaczęło spełniać ludzkie potrzeby religijne. A jeśli nie byle co, to – co gorsza – orszak złych duchów, albo  planowanych działań, które miały stworzyć kult doczesności. I miejsce świętego kąta zaczęły wypełniać plakaty gwiazd filmu sportu, muzyki, albo telewizor, czy komputer... Miejsce świąt katolickich jakieś dni dziecka, matki, kota, psa i szydełkowania… A nasze prawdziwe święta, nasze miejsca święte, nasze zasady żywego wyrażanie wiary w codzienności zaczęły stawać się pustymi formami, martwymi obiektami muzealnymi. I choć nauczyliśmy się o nich doskonale, dogmatycznie gadać, to przestaliśmy je żywo, praktycznie rozumieć, przestaliśmy nimi nasycać naszą codzienność.

Próbujemy usunąć chwasty wraz z glebą na której rosły, pozostawiając ziarnu Słowa sucha skałę.

Co więc robić?

Odezwać się czasem:)

Powiedzieć drugiemu: "Ja chcę Ciebie przekonać do katolicyzmu, bo tak mi nakazuje wiara, miłość. Pamiętaj przyjacielu, o tym". I uśmiechnij się życzliwie. I kontynuuj "Ty pewnie chcesz mnie przekonać do tego, bym uznał wiarę za sprawę prywatną i nie przekonywał do niej innych. Niech wierzą w to, co uważają za słuszne. I ty przekonujesz i ja przekonuję. Nie nazywajmy tego przekonywania zmuszaniem"... Wypowiedzieć to głosem łagodnym, takim zwyczajnym, ciepłym przy świetle ogniska, w otoczeniu lasu, z naturalnym lekkim uśmiechem... :)

No no co dalej robić?

            W y z y s k a ć  ze współczesnych form kulturowych to, co dobre. P r z e p o r z ą d k o w a ć  rzeczywistość, miejsce rzeczy, bo wszystko zostało nam dane jako dobre.... Złe może być tylko uporządkowanie tych podstaw-  w t ó r n e schematy mentalne i działaniowe.

Bo jak to już tu pisałem kaś na pocotku: warunkiem zaistnienia zła jest dobro, które może być naruszone, wybrakowane, wydarte z właściwego sobie miejsca, przerwane przez brak, co burzy porządek. Bo nie można mówić o istnieniu zła- braku, bez dobra- pełni. Nie można mówić o dziurze w spodniach, gdyby nie było spodni.

            Wyzyskując owo współczesne dobro wpisujmy je w strukturę przykładowo tradycyjnych kultur ludowych, wykorzystujmy sprawdzone przez ząb czasu i wielu pokoleń tradycyjne sposoby życia i wiary.

Po co niby wracać do tych starych struktur ludowych?

Bo jak pisał jeden z frondowych blogowiczów @KonradTomasz:

"za mało jest jednego życia człowieka, żeby wszystko co konieczne pojąć, zrozumieć, przemyśleć - potrzeba przekazu, potrzeba Tradycji - to po prostu leży w naturze człowieka i jest nieodłącznie związane ze zjawiskiem religii - wspólnotowość"

            Stare formy kultury ludowej mogą nam odsłonić pewne zasady porządkowania świata, które dziś nam umykają, a które wypróbowane przez pokolenia i względnie trwałe przeszły próbę zmiennych okoliczności historycznych, jako skuteczne sposoby wyrażania sensów religijnych. A więc poprzez przyjęcie wybranych starych form, przez ich wypolerowanie i renowację- możemy odkryć pewne zasady i sensy i struktury, w które można będzie wpisywać- po uprzednim badaniu i weryfikowaniu- formy współczesnej kultury. To, co kard. Ratzinger o muzyce, możemy powiedzeećo całej kulturze ludowej:

 ”Jest przy tym rzeczą ważną, że istnieją przecież przyczółki pobożności ludowej i jej muzyka, a także w szerszym sensie tego słowa muzyka duchowna, która zawsze winna pozostawać w relacji płodnej wymiany z muzyką liturgiczną: z jednej strony są one przez nią inspirowane i oczyszczane, z drugiej zaś przygotowują też nowe formy muzyki liturgicznej. Z tych swobodniejszych form może potem wyłaniać się coś, co wejdzie do wspólnego skarbca powszechnej liturgii Kościoła.”

            Tak samo trzeba odnajdywać właściwe na pewnym poziomie elementy współczesnych ideologii, nurtów myślowych, obyczajów, pokazując ich ewentualne niespójności na poziomie wyższym, każące nam je odrzucić jako całości...

            Jeśli zakładamy, ze ktoś błądzi, to jednocześnie musi być poziom, na którym ma rację. Żeby więc pokazać mu błąd, musimy mu pokazać sprzeczność wychodząc od tego właśnie poziomu. To trudne, ale kto powiedział, że będzie łatwo.

            Słowa- w tym Słowa Ewangelii- mają znaczenie w umysłach ludzi takie, jakie nabyły w wychowaniu ich przez przykład kulturowego otoczenia. Schematy myślenia kształtują się zazwyczaj na podstawie nienazwanych sposobów życia- rozrywek, form ubioru, relacji międzyosobowych, zorganizowania czasu i przestrzeni życia, oraz pracy. To one, jak już pisaliśmy decydują o tym, co uznajemy za dobre i sensowne- a uznajemy to, co z tymi schematami i z kształtującą je rzeczywistością zgodne.

            Pamiętamy też, że w imię stwierdzenia, że najważniejsze to, co w sercu,. że nie liczy się forma..., że religia nie powinna wpływać na nic poza sferą religijną, a raczej przyjmować wpływy mód, "ducha czasu", "nowoczesności", kultura życia codziennego wpoiła nam rezygnację z kształtowania sposobów życia na wzór wyznaczany przez religię wyznawaną. Wymagała natomiast, by to religia przemieniała się wraz z tą kulturą, tracąc nierzadko swą tożsamość.

W związku z tym straciliśmy kontrolę nad treścią Słów Ewangelicznych.

Jak ją odzyskać?

            Odpowiedź zdaje się prosta: wpływać na kształt codzienności, kultury zwyczajnego życia. Wpływać przez uświęcanie, kształtowanie jej porządku na wzór wyznaczany przez świętość, oraz przez symboliczne wyrażanie Prawd Wiary- Bożego Ładu w organizacji i rytualnym naznaczaniu codziennych czynności-

w odniesieniu do "chleba powszedniego",

w budowaniu i organizacji domu, który jest symbolem Świątyni- Domu Niebieskiego,

w organizacji czasu,

w odniesieniu do ludzi, w społecznych hierarchiach,

w ubiorze wyrażającym sakralne naznaczenie ciała i jego reakcji i relacji do innych ciał, itd...

W końcu każdy z nas gdzieś mieszka- niech dom nie zatrzymuje na samym sobie, ale niech będzie obrazem- I k o n ą  tego Wiecznego, Niebieskiego Mieszkania. Każdy coś je. Niech chleb będzie obrazem tego Niebieskiego Pokarmu, Każdy gdzieś pracuje(a przynajmniej dobrze by było;) Niech praca zostanie uświęcona jako odbicie Boskiego Stwarzania...

            W materii jesteśmy i nie wolno nam o niej zapominać, albo oddzielać jej od ducha. Żeby wypełnić pańszczyznę Adamową, żeby stąpając po ziemi z oczami utkwionymi w Niebiosa- jako rzekał papież Benedykt XVI- musimy czynić z tej materii Ikony, Symbole Niebieskiego Jeruzalem, obrazy Paświsk Syjonu...

Łatwo napisać, gorzy zrobić.

W kryzysie kultury, jaki przeżywamy, nowe oczyszczenie i zjednoczenie może wyłonić się tylko z wysp duchowego skupienia. BXI Nowa Pieśn str. 198

            Owo uświęcenie codzienności musiałoby być bowiem podzielane przez jakąś grupę ludzi i stanowić pewien system. Taką grupę ludzi należałoby skonsolidować, przekonać, znaleźć,       z b u d o w a ć . Musiałaby ona wg ustalonych zasad kontrolować sposób produkcji potrzebnych do życia rzeczy- jedzenia, mieszkania itd... Musiałaby kontrolować również formy rozrywki i uzgadniać je z religią.

Musiałby wiec być zachowany jak największy możliwy w naszych czasach stopień

s a m o w y s t a r c z a l n o ś c i .

Pamiętajmy, że rozspojenie systemów w kulturach ludowych, by ich członków przejąć dla nowożytnych państw i ideologii odbyło się poprzez stopniowe, i śprytne pozbawianie ich samowystarczalności. (Co mi wychodziło również przez przypadek w badaniach terenowych opartych o wiedzę etnograficzną dotyczącą przemian tradycyjnych społeczności lokalnych) Owo pozbawianie sprawiło, ze uzależnili się od zewnętrznych autorytetów- form życia, ubioru, zarobku, mieszkania, żywienia, relacji międzyludzkich, a przez to stracili kontrolę nad przemianą swojej mentalności, która niepostrzeżenie, przez owe rzekomo "neutralne wobec treści" formy się odbywała.

Jak przekonać do form kulturowych?

            Nie zaczynać od krytyki, ale od wydobywania ze współczesnych oczywistości i trendów tego, co dobre i to nawet chwalić. Przedstawiać sakralizowane elementy kultury jako realizujące modne współcześnie hasła, nadając tym hasłom jednocześnie dobre znaczenie, oczyszczając je ze złych konotacji. Mam tu na myśli takie popularne postawy, jak:

oryginalność, zgodność z naturą, niesamowitość, mistyczność, ludowość, zerwanie z konwencjami, "outsiderskość", pierwotność, mistyczność, itd...

Razem z chwastem kultur ludowych zniszczyliśmy i dobre zboże.

Nie możemy powtórzyć tego błędu. Musimy dostrzec to, co dobre na polu dzisiejszej kultury. I pozostawić to. Niech sobie rośnie.

Musimy patrzeć do przodu- w przyszłość, na nowe zasiewy.

Ziarno, które jest w spichrzu współczesności powinniśmy badać i odrzucać złe, a zachowywać szlachetne.

Zasiane zostawić

Ale siać starannie wyselekcjonowane.

Biermy się do roboty!

Wydobądźmy to, co dobre z naszych czasów i uzupełnijmy to tym, co było dobre dawniej, a cośmy pochopnie odrzucili.

Potrzebna nam jest do tego większa

Samowystarczalność

            Cecha ta pozawala nam uzgadniać wiele wytworów kultury tak, by tworzyły

spójny system, zapewniający stabilność psychiczną i mający uzasadnienie w nadrzędnej religijnej zasadzie.

            Znajdźmy takie nisze kulturowo gospodarcze, w których będzie można rozszerzyć samowystarczalność, a wraz z nią kontrolę nad obyczajami i moralnością. Znajdźmy takie formy działalności, w których można będzie połączyć kilka pozornie różnych obszarów kultury. Musimy szukać i kombinować, bo współczesna gospodarka w naszym kraju I kultura w globalnym świecie temu nie sprzyja. Musimy zbierać porozrzucane pojedyncze ziarenka między polami chwastów I znaleźć dla nich jedną przestrzeń. By mogły spokojnie rosnąć, by miały skąd rozprzestrzeniać się na inne uprawy świata.

Rodzinne firmy i małe gospodarstwa rolne

w których pomagałyby dzieci, ucząc się w ten sposób od rodziców i pozostając z nimi w kontakcie. Rodzice mogliby dzięki temu podtrzymywać tradycyjne formy uświęcania prac przez religijne obrzędy i gesty i w w bliskiej więzi przekazywać ich prawdziwe znaczenie. Dzieci mogłyby w ramach np. wypasania krów wymyślać zabawy, grać na fujarkach i śpiewać

Edukacja Domowa

byłaby furtką umożliwiającą pozostanie dzieci w domu i oddzielenie Ich od złych wpływów ideologicznych I obyczajowych przynajmniej na czas kształtowania kręgosłupa moralnego. Do tego potrzebna jest spójność światopoglądowa, której dzisiaj w świecie brak.

         Kapłani, opiekuni duchowi o podobnych poglądach są niezbywalną ostoją takich rodzin, czy wspólnot rodzin, oraz całych wiosek

         Środowisko znajomych o podobnych poglądach obyczajowo moralnych zapewnia dziecku potencjalne środowisko rówieśnicze I oparcie w większej grupie dla całej rodziny, które pomaga przeciwstawiać się złu świata, a tak że przekonywać ten świat do zmiany wartości. W kópie siła!

Rekolekcje, pielgrzymki, górskie wyprawy, dyskusje, ogniska

byłyby okazją do konsolidowania tego środowiska. Do tak wykrystalizowanej grupy można by było powoli zapraszać osoby o innych poglądach, by nasiąkając kategoriami myślenia grupy przyzwyczajała się do nich.

Prace codzienne, ubieranie, mieszkanie I jedzenie, czyli to wszystko, co ludziom konieczne do życia, niech będzie pokazane w rekolekcjach, jako sposób zwyczajnego, prostego przeżywania wiary, niech święta będą wzorem I przykładem dla tej właśnie zwyczajności.

Tworzenie wiosek, osad, osiedli,

itd jeśli nadarzy się taka okazja, jeśli to będzie możliwe, przez członków owych grup byłoby kolejnym etapem “Nowej Ewangelizacji przez kulturę”.

Tam mogłyby się skupiać rozmaite obszary aktywności zawodowej dla której znaleźliśmy wcześniej niszę umożliwiającą choć trochę większa samowystarczalność niż w powszechnej kulturze.

Wioski tematyczne,

to dość modny dzisiaj koncept funkcjonowania wsi. Odpowiednie dobranie tematu pozwalałoby uczynić z takiej wioski świadectwo wiary: Np “wioska religijnej, ludowej mentalności”

            W ten sposób nawiązalibyśmy do modnych współcześnie fascynacji ludowością, nadając jej właściwe znaczenie- wybierając z niej nie elementy wyrwane z kontekstu życia- jak to dotychczas było, ale zasadę "postaciowania", czy sakralności. Nie byłby więc on suchym, martwym skansenem prezentującym jakieś historycznie zakończone kultury regionalne, ale tym, co mimo zmian konkretnych elementów było trwałe- "skansenem" mentalności- żywej, dynamicznej, zmieniającej się rozumnie, a nie martwych przedmiotów. Chodzi o pewną strukturę zorganizowania życia nakierowanego na Świętość.

I tu moglibyśmy nawiązać do kolejnej współczesnej fascynacji wschodnimi zasadami organizacji przestrzeni takimi jak

Feng Shui

Pokazalibyśmy, że mamy swoje, rodzime, chrześcijańskie zasady porządkowania przestrzeni życia, że szukamy daleko tego, co mamy pod nosem. To doskonale korespondowałoby również z ideą

terapii psychicznych w "skansenach",

które na zachodzie są modne I niedługo pewnie będą u nas “nowością”. Nazwijmy je wstępnie 

EtnoEkoTerapią

Są i inne nisze, które możnaby było połączyć jedną całość, w system pozwalający na samowystarczalność, a jednocześnie ekspansję, ewangelizację . Te nisze, czy p o m o s t y do nowoczesności, to chociażby:

Galerie Handlowe –- wypełniają one całe spektrum potrzeb człowieka- od jedzenia, przez rozrywkę i pracę zarobkową, po aktywność towarzyską i pseudoreligijną. Można by było nawiązać do tej wielofunkcyjności centrum handlowego, ale wypełnić ją innymi treściami, wypełnić jej strukturę dobrym religijnym, a nie pseudoreligijnym znaczeniem, prostym mistycyzmem. Byłaby ona połączona z formułą jarmarku o nazwach, dajmy na to takich:

Galeria Jarmark- EtnoEkoGaleria

            Do tego celu należałoby wygospodarować plac we wsi, albo porobić stragany przy ulicach, zorganizować jakieś występy, festyny, prezentacje rzemiosła ludowego, czy produktów miejscowych. Ograniczylibyśmy tego typu inicjatywy do “dni targowych” dla ludzi z zewnątrz. A codziennością byłaby

produkcja ekologicznej żywności

         Obszary aktywności w rodzinie i ewentualnie wiosce, czy osiedlu mogłyby być ponadto takie:

-Rolnictwo, produkty rolne, hodowla, przetwórstwo produktów z hodowli: np mleka, robieniu serów, mięs, szynek, wełny, pasterstwo(również dzieci) związane z obrzędowością, muzyką i zabawami, sadownictwo i przetwórstwo owoców, pszczelarstwo, winiarstwo, zielarstwo,gastronomia (Gospoda-restauracja dla gości- z ekoproduktów), architektura (sakralna, mieszkalna, wnętrz, krajobrazu), budownictwo i wykończeniówka, ślusarstwo i rzeźba, np. robienie obudów drewnianych do urządzeń elektronicznych, itd..., kowalstwo (w tym artystyczne), inne rzemiosła tradycyjne...

-Kapliczki, majówki, czerwcówki, kolędowanie, zwyczaje wielkanocne. Misteria Męki Pańskiej..., obrzędy przejścia- narodziny, chrzty, Komunie, Bierzmowania, Wesela, Pogrzeby, obrzędy budowlane, wianki, Noc świętojańska, Boże Ciało, rytuały rolne, rzemieślnicze, kalendarz kościelny

-Produkcja tkanin, tkaniny, krawiectwo, projektowanie mody, grafika- książki, strony internetowe, muzyka, film, nadawanie radiotelewizyjne, studio nagrań muzycznych, płyty, komponowanie i nagrywanie dźwięku do filmów, ramówek, reklam,

-Szkolnictwo, praca naukowa, domowe nauczanie(wpisanie się w istniejące formy wychowania i edukacji), rodzinny dom dziecka(j.w)

-Organizowanie "niekonwencjonalnie tradycyjnych" przyjęć, wesel, z mistyczną symboliką strojów, proponowanych tańców(rozdział mężczyzn i kobiet) i muzyki. Owe propozycje mają być przedstawiane jako rodzaj elegancji, dobrych manier, a jednocześnie stylu, mody(moda rozumiana jako umiar, elegancja właśnie wg słów papieża), przedstawienia, opowieści, formy muzyczne, w których katolicka kultura mistyczna jest oczywista., Pisanie powieści, książek,

Te wszystkie formy miałyby mistyczne, wręcz znaczenie wyrażające się przez

-uświęcenie symboliczne codziennych prac w rytuałach i obrzędach związanych z wszelakimi ważnymi momentami życia, od narodzin po śmierć, z obroną przed żywiołami i chorobami a także złymi duchami za pomocą święconych rekwizytów i Znaków Krzyża.

-Uświęcenie organizacji czasu- opartej o kalendarz kościelny, z którym zwiążemy cykl naszych rocznych zajęć,

-budowanie świątyń zgodnie z naszym klimatem- z wysokimi dachami- z wykorzystaniem i udoskonaleniem ludowych wzorów- wg tradycyjnej symboliki przestrzeni Świątyni w kulturze katolickiej.

-budowanie domów wg sakralnego rozplanowania, z uwzględnieniem izby wielofunkcyjnej, albo świetnicy, w których będzie np. piec w kącie, a naprzeciw niego ołtarzyk- Święty kąt, w którym, może stać stół (np. składany i przenoszony na święta na środek pomieszczenia, albo komódka, albo stół, przy którym się nie je, tylko dostawia na święta dłuższy stół...) W domach takich można połączyć klasyczny schemat budowania dworków szlacheckich w Polsce, z architekturą ludową i ludową sakralizacją przestrzeni domowej.

-ubieranie się niewiast w spódnice i sukienki skromne, luźne za kolano, wyrażające Misterium Świątyni Ducha Świętego, w której powstaje Boski, Niepojęty Obraz. Ubieranie się w stroje takie jakie były przyzwoite w kulturze chrześcijańskiej zanim przyszły mody, przed którymi Matka Boża ostrzegała w 1917 roku w Fatimie, czyli zanim pojawiły się ubiorowe przemiany szalonych lat dwudziestych. Do tego trzeba  powoli przywracać umiejętność szycia ubrań i tkania- co dawniej nawet królowe musiały umieć. I były w tym często mistrzyniami!

-wykonywanie muzyki ludowej nietransowej(nie każde bębnienie jest transowe), śpiew bardziej wspólnotowy, niż estradowy, oraz...

-… „odlatywanie z ludową pieśnią od ziemi” przez tych, którzy się będą muzyką profesjonalnie zajmować.

-skromne tańce korowodowe, męskie tańce siłowo- sprawnościowe(podskoki, wymachy nóg, itd...) (rozdział niewiast i mężczyzn)

-Zastosowanie tradycyjnych reguł porządkowania przestrzeni wizualnej w książkach, drukach, obrazach i użycie ich w filmach, na stronach internetowych, w programach telewizyjnych, itd

Goście, przybyli do wioski, turyści, klienci, itd... byliby pierwej kierowani do karczmy gdzie w ramach rytuału przejścia- wejścia w obręb "Wioski mistycznej codzienności" np. śprytnie się paniom oferuje pierwszą dyskretną atrakcję- przebieranie- w stroje zgodne z "prezentowaną" we wiosce kulturą katolicką.

Panowie by mogli się nauczyć kosić, a np. w czasie odpowiedniej pory, można by było urządzić obrzęd wiązania gości żniwnych.

Zapraszać tu jakieś grupy na kolędowanie, albo wyprawiać się z kolędą i to pokazywać w telewizji (współpraca z mediami katolickimi już znanymi I ewentualne przekonywanie ich twórców do pewnych obyczajów to kolejne zadanie I wyzwanie...)

Podobne inicjatywy mogłyby powstawać w różnych częściach Polski, czy nawet świata.

Patriotyzm

jest obszarem o którym nie można zapomnieć w budowaniu takich wspólnot. Uważam że warto nawiązać do tradycji szlacheckich I ludowych, a także tworzyć I rozwijać tradycję narodową w oparciu o kultury ludowe, wg propozycji C.K. Norwida. Warto połączyć ludową sakralizację życia z tradycją szlachecką

            Warto odwoływać się do elementów z kultury ludowej, którą choć trochę znamy i z którą czujemy związek. Pamiętajmy, że w normalnych warunkach elementy kultur się nieustannie mieszały razem z przemieszczającymi się ludźmi.

            Nie tworzyć specjalnej, odrębnej wspólnoty o swoim statusie i nazwie, ale raczej uznawać się za członków Kościoła Katolickiego i stworzonej w powyższy sposób wspólnoty lokalnej.

Starać się mówić o tych sakralnych formach kulturowych jak o oczywistościach, a raczej mówić nie o nich, a za ich pomocą o pewnej treści je przekraczającej. Niech się często przewijają wspomniane bez większego komentarza, niech stanowią narzędzia życia i refleksji, a nie jej przedmiot.

            Niech do owych form kulturowych przekona ludzi nie gadanie, ale używanie ich przez grupę ludzi jako swoistego "języka" wyrażania miłości, radości zwyczajnego życia...

            Niech w takie środowisko wchodzą ludzie których chcemy nawrócić, którym chcemy pomagać, również w ramach istniejącej już działalności charytatywnej i wychowawczej Kościoła, oraz zwykłej chrześcijańskiej miłości ukrytej,  by mogli zobaczyć spójność i radość chrześcijańskiej ortopraksji (o której pisał w styczniu 2011 @Włóczęga na Frondzie)

W y c h o w a n i e

to cel powyższego działania. Bo nam bardzo często trudno będzie się pozbyć starych nawyków, sprzecznych z chrześcijaństwem. Chodzi o to, by dzieci uczyć odnoszenia wszystkiego do Boga, by było to dla nich coś oczywistego i właściwego.

            Nie możemy zapominać, że powyżej przedstawiona misja kultura, to uzupełnienie, a nie zanegowanie dotychczasowej działalności Kościoła. Nie możemy przecież spocząć na laurach tym bardziej, że proces dechrystianizacji trwa. Musimy pamiętać, że ludzka działalność ciągle wymaga udoskonalania. Również ”misja kultura” nie będzie  rozwiązaniem wszelkich problemów. Jedno jest pewne- cały czas trzeba się doskonalić, wsłuchując się w słowa Chrystusa, który powiedział:

"Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski." (Mt 5,48)

            Moja propozycja “Nowej Ewangelizacji” to mówiąc w skrócie zachęta do przywrócenia tradycyjnego poczucia ładu oraz uświęcania naszych czynności w obrzędach i porządkach kierujących wszystko w stronę

Punktu Orientacyjnego,

Środka- Chrystusa,

który zstąpił na ziemię-

stał się jej Pępkiem(Omphalos Ges)

i Obecny jest w Najświętszym Sakramencie.

Niech nasza wiara nie będzie martwa, niech przejawia się jej treść za pomocą konkretnych uczynków

ciała

i krwi

w materii

Ciała, które jest naszym Wiecznym Chlebem i

Krwi, która jest wiecznym napojem doskonałego

Przymierza- pobratymstwa w które Bóg pozwolił czlowiekowi wstąpić ,

Ciała, które przecież sam Bóg przyjął,

Ciała, którym stał się Logos- Sens- Zdumienie

Zdumienie, które jest tego Sensu Tchnieniem

w każdym, kto jest Ikoną, Cieniem, Pyłem

Pięknego- Ducha Świętego Świątynią

zdumieniem nad leśnym strumieniem

--

...w materii w której rdzeń On spłynął

by ją

na Drzewie Życia Krzyżowym,

na Palu świata wydźwignąć,

wyznaczając

Środek,

w którym ramiona czterech stron świata się Krzyżują.

Środek, czyli sposób